Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2000, Blaðsíða 42

I ÁGRIP ERINDA / X. VÍSINDARÁÐSTEFNA LÆKNADEILDAR HÍ
1995 og 1996. Sjúklingar sem fengu að minnsta kost þriggja mánaða
samfellda meðferð með prednisólóni á tímabilinu eða styttri með-
ferðarkúra, þar sem meðferðartíminn var samanlagður þrír mánuð-
ir á ári, voru teknir til rannsóknar. Uppslýsingum var síðan safnað
úr sjúkraskrám á Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri og á viðeigandi
heilsugæslustöð. Allir sjúklingar fengu spurningablað varðandi
lyfjanotkun og neysluvenjur, meðal annars á kalki og D-vítamíni.
Niðurstöður: Eitt hundrað níutíu og einn einstaklingur fyllti inn-
tökuskilyrði (0,72% af íbúum svæðisins), 106 konur (55%) og 85
karlar (45%). Meðalaldur var 66 ár (17-93). Gigtar- og lungnasjúk-
dómar voru algengasta ábendingin fyrir meðferðinni. Samkvæmt
sjúkraskrám voru 50 sjúklingar skráðir með beinþynningu (26%)
og 39 einstaklingar höfðu hlotið beinbrot (20%), þar af höfðu 32
fengið samfall í hrygg. Alls neyttu 91% einstaklinganna reglulega
mjólkurafurða, 52% tóku lýsi og 37% tóku reglulega kalktöflur.
Tuttugu og fjórar konur voru á uppbótarhormónameðferð eða ein-
göngu 21 % þeirra kvenna er komnar voru á tíðahvörf. Sautján sjúk-
lingar (9%) voru á meðferð með bisfosfónötum, 16 þeirra voru tald-
ir hafa beinþynningu og höfðu fengið beinbrot áður en bísfosfónat-
meðferðin var hafin.
Ályktanir: Fylgikvillar eru algengir meðal sjúklinga á langtíma syk-
ursterameðferð, þar með talin meint beinbrot vegna beinþynning-
ar. Stór hluti sjúklinga á langtíma sykursterameðferð tryggir sér
kalk og D-vítamín inntöku, en annarri forvarnarmeðferð gegn bein-
þynningu er ábótavant. Þcir sjúklingar er fá sérhæfða meðferð gegn
beinþynningu hefja hana fyrst eftir að alvarlegir fylgikvillar hafa
gert vart við sig. Höfundar vilja hvetja lækna til að nýta sér nýja
meðferðarmöguleika gegn beinþynningu í tengslum við sykurstera-
meðferð. Með virkri forvarnarmeðferð strax í upphafi sykurstera-
meðferðar, einkum hjá áhættuhópum, mætti ef til vill draga úr þess-
um alvarlega fylgikvilla og fækka þannig ótímabærum beinbrotum.
E 55 Forspárþættir um beinbrot meðal karla í hóprannsókn
Hjartaverndar
Kristín Siggeirsdóttir1, Brynjólfur Y. Jónsson1, Brynjólfur Mogensen2,
Halldór Jónsson jr.3, Gunnar Sigurðsson
'Handlækningadeild Sjúkrahúss Akraness, 2slysa- og bæklunarlækningadeild Land-
spítala Fossvogi, 3slysa- og bæklunarlækningadeild Landspítala Hringbraut, 4lyf-
lækningadcild Landspítala Fossvogi, 4Hjartavernd, Reykjavík
Netfang: gunnars@shr.is
Inngangur: Lítið er vitað um hvað stuðli að beinbrotum meðal karla
og tilgangur rannsóknar þessarar er að varpa ljósi þar á.
Efniviður og aðferðir: Körlum sem þátt tóku í fyrsta og öðrum á-
fanga hóprannsóknar Hjartaverndar 1967-1971 hefur verið fylgt
eftir í 23 ár, alls 4392 körlum. Beinbrot þeirra hafa verið könnuð á
öllum sjúkrahúsunum í Reykjavík. Meðalaldur hópsins við upphaf
rannsóknar var 48 ár (33-64 ár).
Niðurstöður: Alls fundust 1195 beinbrot í 822 körlum (19% hóps-
ins), af þeim hlutu 30% annað brot á tímabilinu. Handarbrot voru
algengust eða 222, úlnliðsbrot 167 en mjaðmarbrot voru 96.
Áhættan á beinbroti (einu eða fleiri) var síðan borin saman í fjöl-
þáttagreiningu við heilsufar samkvæmt spurningalista og líkamsein-
kennum við upphafsskoðun (Poisson aðhvarfsgreining). Reykingar
juku áhættuna á beinbroti um 30%, astmasjúklingar höfðu 80%
meiri áhættu, svefnlyf juku áhættuna um 80% en fyrir hverja 10
mmHg í blóðþrýstingi minnkaði áhættan á beinbroti um 8%. Brota-
hættan jókst um 1% fyrir hvern 1 sm líkamshæðar.
Ályktanir: Samband virðist vera á milli lífshátta, vissra sjúkdóma
(eða meðferðar vegna þeirra) og aukinnar áhættu á beinbrotum.
Hærri blóðþrýstingur virðist vera verndandi gegn beinbrotum, jafn-
vel eftir að leiðrétt hefur verið fyrir líkamsþyngd og lyfjameðferð.
E 56 Þáttur vítamín D bindiprótíns í meingerð
lungnateppu og slímmyndunar í öndunarvegi á íslandi
Hjalti Andrason , Leifur Þorsteinsson1, Andrés Sigvaldason2, Emilía
Soebeck', Þórarinn Gíslason2, Vilmundur Guðnason3, Kári Stefánsson1,
Juergen Laufs1, Jeffrey Gulcher1
'íslensk Erfðagreining, 'lungnadeild Landspítala Vífilsstöðum, 'Hjartavernd
Netfang: hjalti@decode.is
Inngangur: Vítamín D bindiprótín finnst í þremur gerðum: GclS,
GclF og Gc2. Áður birtar niðurstöður benda til að Gc2 og GclF
gerðirnar hafi áhrif á meinmyndun lungnateppu (chronic obstruc-
tive pulmonary disease, COPD), sú fyrri verndandi áhrif en sú
seinni skaðleg áhrif. Við höfum gert fylgni- (association) greiningu
á þessum gerðum vítamíns D bindiprótíns í óskyldum sjúklingum
með lungnateppu, sjúklingum með langvinna slímmyndun í öndun-
arvegi án lungnateppu (chronic mucus hypersecretion, CMH) og
með hóp heilbrigðra til samanburðar.
Efniviður og aðferðir: Eitt hundrað og tveir óskyldir sjúklingar nicð
lungnateppu (skilgreint sem FEVll gildi <80%, FEV/FVC gildi
<70% og FEVl berkjuslakandi viðbrögð <15% af grunngildi), 48
sjúklingar með langvinna slímmyndun í öndunarvegi án lungna-
teppu (skilgreint sem langvinna slímmyndun í öndunavegi án
lungnateppugreiningar) og 183 heilbrigðir til samanburðar.
Vítamín D bindiprótíngerðir greindar með fjölliðun, notkun skerði-
ensíma og agarósa gelaðskilnaði.
Niðurstöður og ályktanir: Niðurstöðurnar benda til að vítamín D
bindiprótín hafi ekki áhrif, hvorki verndandi né skaðleg á meinferli
lungnateppu eins og áður hefur verið haldið fram. Hins vegar fannst
marktækt (y2, p=0,002) hærri tíðni á arfhreinum GclF (8,3% á móti
1,1%; áhættuhlutfall =8,2) og lægri tíðni af arfhreinum Gc2 (0% á
móti 7,6%; áhættuhlutfall =0) í CMH sjúklingum miðað við heil-
brigða. Þetta bendir til að vítamín D bindiprótín hafi áhrif á slím-
myndun sem er algengur fylgikvilli lungnateppu frekar en á lungna-
teppuna sjálfa. Einnig sást að aukna tíðnin á arfhreinum GclF
fannst aðeins í reyklausum CMH einstaklingum: fjórir af 12
reyklausum CMH sjúklingum voru arfhreinir fyrir GclF, en enginn
af þeim sem reyktu (0/36). Niðurstöður okkar gefa til kynna að Gc2
verndi gegn slímmyndun í öndunarvegi og að GclF eigi þátt í auk-
inni slímmyndun hjá CMH sjúklingum sem er ekki afleiðing reyk-
inga.
E 57 Þættir sem hafa áhrif á hækkun C02 í slagæðablóði við
áreynslu hjá sjúklingum með langvinna lungnateppu
Marta Guðjónsdóttir'3, Lorenzo Appendini2, Antonio Patessio2, Stefán
B. Sigurðsson3, Claudio F. Donner2
‘Reykjalundur, 'Salvatore Maugeri-stofnunin.Verona, Ítalíu, 'læknadeild HÍ
Netfang: Marta@REYKJALUNDUR.is
Inngangur: Hlutþrýstingur C02 í slagæðablóði (PaC02) hækkar
við áreynslu hjá sjúklingum með langvinna lungnateppu (LLT ) á
háu stigi, öndvert við það sem gerist hjá heilbrigðum einstaklingum
(ARRD 1991;143:1-9).
Efniviður og aðferðir: Til að kanna þá þætti sem hafa áhrif á hækk-
un PaC02 þolprófuðum við níu sjúklinga með langvinna lungna-
42 Læknablaðið / FYLGIRIT 40 2000/86