Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2010, Qupperneq 20

Kjartan R. Guðmundsson.
tata í Reykjavík um
1940. Ihúsinu nr. 6B við
þessa götu opnaði Kjartan
R. Guðmundsson sína
fyrstu læknastofu.
þegar hann fór fram á 1949 að vera undanþeginn
viðbótargjaldi af gjaldeyrisleyfum til utanferðar til
að kynna sér nýjungar í læknisfræði. I bréfi stjórnar
Læknafélags íslands til fjármálaráðuneytisins
dagsettu 22. ágúst 1949 mælti stjórn Læknafélags
íslands eindregið með því að Kjartan yrði
undanþeginn slíku gjaldi.24,72 Engar upplýsingar
er að finna um hvert Kjartan hélt til að kynna sér
nýjungar í taugalækningum en hann fór nokkrar
ferðir til Lundúna á Institute of Neurology við
Queen Square.3
Árið 1955 var Kjartan ráðinn sem ráðgefandi
sérfræðingur í taugasjúkdómum við Landspítal-
ann.3-24 Engin sérstök deild var til fyrir sjúklinga
með taugasjúkdóma á þessum tíma og í gögnum
Læknafélags íslands er að finna skjöl þar sem sagt
er frá því að Kjartan hafi alla virka daga vikunnar
mætt á spítalann til að skoða taugasjúklinga. Sem
dæmi var til hans leitað til að skoða og meta 351
sjúkling á Landspítalanum árið 1958, 471 sjúkling
1961 og 443 sjúklinga 1962.24
Engin skipulögð kennsla í taugasjúkdómum
hafði verið við læknadeild Háskóla íslands en
árið 1957 varð þar breyting á. Það ár hóf Kjartan
að starfa sem aukakennari við læknadeildina
og kenndi taugasjúkdómafræði. Má segja að
þetta marki upphaf kennslu í taugasjúkdómum
hér á landi. Sama ár gekk í gildi reglugerð fyrir
Háskóla íslands og samkvæmt henni átti að kenna
geð- og taugasjúkdómafræði til embættisprófs í
læknisfræði. Kennslan skyldi vera bæði munnleg
og verkleg.73
Um mitt árið 1959 stóð til að setja á stofn
embætti dósents í taugasjúkdómum og embætti
prófessors í geð- og taugasjúkdómafræði við
læknadeild Háskólans. í lok maí 1959 þótti fimm
tauga- og geðsjúkdómalæknum ásamt Kjartani
ástæða til að skrifa bréf til stjórnar Læknafélags
íslands vegna stofnunar þessara tveggja embætta
þar sem þeir bentu á að greinarmunur yrði
gerður á kennslu í taugasjúkdómafræði og
geðsjúkdómafræði því að báðar sérgreinarnar
væru „orðnar svo yfirgripsmiklar" eins og sagði í
bréfinu. Þá töldu læknarnir það ekki heppilegt að
sami læknir kenndi báðar greinarnar.24 Ekki skal
fullyrt hér hvort þessi skoðun læknanna hafi orðið
til þess að embætti lektors í taugasjúkdómafræði
var stofnað 15. september sama ár. Kjartan
var skipaður til að gegna því embætti, fyrstur
taugalækna.74
I júní 1960 var sett á stofn nýtt prófessors-
embætti í tauga- og geðsjúkdómum í læknadeild.74
Umsækjendur um embættið voru sex talsins,
allir sérfræðingar í tauga- og geðsjúkdómum. I
dómnefnd til að meta hæfni umsækjenda áttu
sæti Villars Lund frá Kaupmannahafnarháskóla
tilnefndur af háskólaráði Háskóla fslands,
Sigurður Samúelsson prófessor í lyflækningum
tilnefndur af læknadeild og Kjartan R. Guðmunds-
son lektor í taugasjúkdómum tilnefndur af
menntamálaráðherra. Þartn 1. ágúst 1961 var
Tómas Helgason sérfræðingur í tauga- og
geðsjúkdómum skipaður í embættið.75
Kjartan varð dósent í taugasjúkdómafræði
við læknadeild 1962 og yfirlæknir tauga-
lækningadeildar Landspítalans þegar deildin tók
til starfa 1967.3'76
Hinn 9. desember 1974 varði Kjartan
doktorsritgerð sína, Epidemiological studies of
neurological diseases in Iceland, við læknadeild
Háskólans og fjallar hún um faraldsfræði tauga-
sjúkdóma á íslandi. Hann var settur prófessor í
taugasjúkdómafræði 1. september 1974 og varð
fyrstur íslenskra taugalækna til að gegna þeirri
stöðu.77
Þegar stofnuð var prófessorsstaða í taugasjúk-
dómafræði í læknadeild Háskóla íslands 1974
varð taugasjúkdómafræði sjálfstæð fræðigrein á
20 LÆKNAblaðið 2010/96 Fylgirit 64