Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2010, Qupperneq 77

Blom Christopher Leegaard.
Georg Herman Monrad-
Krohn.
Sigrnld Bernhard
Refsum.
FridtjofNansen.
Noregur — Var það heilaæxli
eða Ödipúsduldin?51
Dómnefndin, sem var fengin til að meta
umsækjendur um prófessorsstöðuna í tauga-
lækningum í Kaupmannahöfn, þegar Viggo
Christiansen hætti, var skipuð tveimur Dönum,
einum Svía og einum Norðmanni. Tauga-
lækningar stóðu þá mun traustari fótum í
Svíþjóð og Noregi en í Danmörku og greindust
frá lyflæknisfræði. Geðlæknisfræði hafði þar lítil
áhrif á þróun greinarinnar. Þetta er áhugavert,
því saga þessara landa er svo samofin. Við
stofnun Kalmarsambandsins árið 1397 voru
Danmörk, Noregur, Færeyjar, Svíþjóð, Finnland
og ísland sameinuð undir einn þjóðhöfðingja.
Árið 1523 sagði Svíþjóð ásamt Finnlandi skilið
við sambandið, en Noregur, Færeyjar og ísland
voru áfram í konungssambandi við Danmörku.
Danir studdu Frakka í stríðum við Englendinga,
og þegar Frakkar töpuðu árið 1814 við Waterloo,
urðu Danir að láta Noreg í hendur Svíum.
Norðmenn notuðu þá tækifærið og lýstu yfir
sjálfstæði. Út braust norsk-sænska styrjöldin, sem
endaði þannig, að Norðmenn fengu sjálfstæði
að því undanskildu, að utanríkismál voru enn í
höndum Svía. Fullt sjálfstæði fengu Norðmenn
7. júní 1905, og með þjóðaratkvæðagreiðslu
ákváðu þeir að verða konungsveldi. Karl prins af
Danmörku og íslandi tók við ríkinu og kallaðist
Hákon VII. (1872-1957).
Höfuðborg Noregs hét Christiania frá 1624
til 1925, en þá var aftur tekið upp gamla nafnið
Ósló. Það hafði höfuðborg Noregs heitið, áður
en hún brann árið 1624 og Kristján IV. reisti nýja
borg. Rikshospitalet í Christianiu var opnað
1826 með 100 rúmum á lyf- og handlæknisdeild
og 55 rúmum á húðdeild. í byrjun voru þarna
tveir yfirlæknar, tveir aðstoðarlæknar og tveir
kandídatar. Sjúkrahúsið stækkaði og fleiri deildir
bættust við. Árið 1885 var stofnuð sérdeild í
raflækningum. Yfirmaður hennar varð Blom
Christopher Leegaard (1851-1921). Hann hafði
lært læknisfræði við háskólann í Christianiu og
lokið læknaprófi 1876. Eftir það var hann kandídat
við ýmsar deildir á Rikshospitalet, en vann síðan
um tíma sem læknir utan sjúkrahússins. Eftir
námsferðir til Parísar, Múnchen og Heidelberg,
þar sem hann dvaldi hjá Erb, varð hann árið 1880
aðstoðarlæknir á Rikshospitalet. Árið 1885 varði
Leegaard doktorsritgerð sína, Studier i Hjernens
almindelig Pathologi. Deild hans í raflækningum
breyttist í taugalækningadeild, og hann varð
dósent í taugalæknisfræði 1893 og prófessor 1896.
Taugalæknisfræði hefur síðan verið sjálfstæð
akademísk grein í Noregi.
Eftirmaður Leegaards var Georg Herman
Monrad-Krohn (1884-1966). Hann fæddist og
ólst upp í Bergen, nam læknisfræði í Christianiu
og lauk prófi þar 1911. Hann var kandídat á
Rikshospitalet um skeið, en árið 1912 hélt hann
til Englands til að sérhæfa sig í taugalæknisfræði.
Dvaldi hann þar næstu fimm árin, fyrst á
National Hospital við Queen Square. Á árunum
í Englandi fór hann oft í námsferðir til Parísar og
kynntist Dejerine, Pierre Marie og Babinski. Árið
1917 sneri hann heim til Noregs og hóf vinnu á
Rikshospitalet í Christianiu. Ári seinna varði hann
doktorsritgerðina Om abdominalreflexerne. Hann
varð yfirlæknir taugadeildarinnar og prófessor í
taugalækningum 1922. Monrad-Krohn lagði mikið
upp úr nákvæmri neurológískri skoðun, og bók
hans Den kliniske undersokelse av nervesystemet var
LÆKNAblaðið 2010/96 Fylgirit 64 77