Tímarit Máls og menningar - 01.12.1940, Page 30

212
TÍMARIT MÁI.S 00 MENIS’INGAR
livar fiskur lá undir steini, og kunni illa þessum að-
ferðum. Hann var stærri persónuleiki en svo, að hann
þyldi að láta misbjóða rétti annarra rithöfunda í sína
þágu. Iiann gekk fram og mótmælti þeirri smán, sem
bókmenntum þjóðarinnar var gerð með árásinni á Hall-
dór Iviljan og Þórberg. Þá var Jónas frá Hriflu fljótur
að snúa við blaðinu. Þegar menn af öllum stjórnmála-
flokkum tóku sig saman um að sýna Gunnari Gunnars-
syni þá viðurkenningu að gefa út íslenzka lieildarút-
gáfu af verkum hans, snerist Jónas einn lieiftúðlega á
móti og.lýsti Gunnar Gunnarsson útlaga af íslandi.
Við nýjustu útliluturi menntamálaráðs hefur Gunnar
fengið sína refsingu, 1000.00 kr. lækkun á styrk sínum.
Er það sönn spegilmynd þeirrar virðingar, sem mennta-
málaráð lier fyrir bókmenntum og listum.
Þegar svo var komið málum, að stærslu ritliöfund-
ar þjóðarinnar voru lagðir í einelti af ríkisvaldinu og
liæst stóð ofsóknin gegn nútímaskáldskap íslendinga,
þá kemur Guðmundur G. Hagalín enn við sögu, ekki
sem skáldsagnahöfundur, heldur ritdómari, bókmennta-
legur leiðtogi ungra skálda. Tvö ár voru liðin frá þvi
Sturla í Vogum kom út, og sagan liafði verið furðu
fljót að gleymast. Og einhvern veginn er það svo, að
menn vilja scm lægst hafa um það, hve hrifnir þeir urðu
áður. Og þjóðstjórnin var i rauninni jafn snauð eftir.
En einn maður gleymdi engu, sem sagt var, og tók livert
orð hátíðlega. Það var prófessorinn, sjálfur höfundur
bókarinnar. Honum hafði verið fengið það hlutverk, að
vera æðsta skáld á íslandi og hann varð að standa
sig í því hlutverki. Ilann varð að halda því uppi, með-
an kostur var. En hlutverkið var ekki létt. I vitund
íslenzkra lesenda hélt Halldór Kiljan áfram að vera
mesta skáldið. Og Halldór skrifaði nýja hók og vann
sér með henni nýja aðdáendur. Og Guðmundur fann
grundvöllinn skrika æ meira undan því hefðarsæti,
sem Guðbrandur Jónsson hafði tyllt lionum í. Hann