Tímarit Máls og menningar - 01.12.1940, Page 67

TÍMAHIT MÁLS OG MENNINGAR
249
afi láta leiðast á brautir þeirrar bókmenntaþróunar, sem aftur-
haldsöflin einbeila sér á nú á tímum. Iiann á að geta skilið,
að það er vegurinn til glötunarinnar.
Gunnar Benediktsson.
Útgáfa Jónasar Jónssonar á Einari Benediktssyni.
Það hefur löngum verið trú á íslandi, að dauðir menn gætu
gengið aftur og fylgt lifandi mönnum, eða jafnvel ættum. Venju-
lega er þá hinn dauði að ná sér niðri á hinum, sem iifir, eða
a;tt hans, út af einhverjum væringum, sem þeir hafa átt í lif-
anda lífi. Hins munu fá dæmi í þjóðtrú, að lifandi draugur elti
dauðan mann, og hafa þó „mörg dæmi gerzt í forneskju". Á ári
því, sem nú er að liða, höfum við samt haft fyrir augum ein-
kennilegt dæmi um draugagang af hinni siðarnefndu tegund, en
það er hinn óhugnanlegi eltingaleikur pólitikusarins Jónasar Jóns-
sonar við nafn Einars skálds Benediktssonar látins. Naumast var
skáldið fyrr skilinn við en pólitíkus þessi tók til að skrifa um
hann einn af sínum alkunnu „langhundum", sem stóð mánuð-
um saman. Fyrir þá, sem eru litlir spilámenn, skal þess getið,
að langhundur er einkennilega andlaust spil, og það er í raun-
inni enginn endir til á því annar en sá að standa upp og fara,
vegna þess að maður er æfinlega að taka inn sömu leiðinda-
súpuna upp aftur og aftur úr borðinu. í liundi þessum er ekk-
ert tromp. Það er álitið, að vitsmunum jieirra manna bljóti að
vera í einliverju áfátt, sem geta haldið sér lengi vakandi við
þetta spil. Langhundurinn um Einar Benediktsson er gott sýnis-
horn þess, hvernig einna lakast verður skrifað um skáldskap.
Næsta stigið í þessum einkennilega „draugagangi“ var það,
þegar sami pólitíkus fékk þvi til leiðar komið, að lög um kirkju-
garða voru þverbrotin í landinu, til þess að hann gæti á siðan
talið meðal frægðarverka sinna að liafa grafið Einar Benedikts-
son á þeim stað á íslandi, sem einna verst er fallinn til leg-
staðar, Þingvallatúninu, ýmist blautu eða jarðvegslausu (eins og
dr. Gunnlaugur Claessen hefur nýlega lýst fyrir mönnum), þar
sem áður var siður að stegla glæpamenn.
Síðasta uppátækið í eltingum pólitíkusarins við nafn Einars
Benediktssonar eru afskipti hans af útgáfu á Ijóðum skáldsins.
Hinn snöggi áhugi pólitíkusarins fyrir skáldskap kemur mönn-
um því undarlegar fyrir sjónir sem hann gerir sig berari að ýf-
ingum við skáld og rithöfunda samtíðar sinnar, treður nú t. d.
upp úr þurru, án skiljanlegs tilefnis, illsakir við ýmsa persónu-
lega kunningja sína úr rithöfundastétt, menn, sem áttu sér einsk-
17