Tímarit Máls og menningar - 01.12.1941, Page 3

TIMARIT
MÁLS OG MENNINGAR
RITSTJÓRI: KRISTINN E. ANDRÉSSON
1941 • DESEMBER • 3. HEFTI
TRÚIN Á ÞJÓÐINA. Svo má aS orði kveða, að naumast komi
svo út blað eða tímarit um þessar mundir hér á landi, að ekki
sé þar vælt og volað um alls konar liættur, sem vofi yfir sjálf-
slæðis- og þjóðernismálum íslendinga. Flestir skriffinnar vorir
um þessi mál virðast þó fullkomlega treysta útlendingunum, sem
hernámu land vort, til að skila því aftur, enda hafa þeir gefið um
það drengskaparloforð. En það er islenzka þjóðin, einkum æsku-
lýður hennar, sem vantreyst er. Talað er um skort á þjóðarmetn-
aði, hrörnun tungu og bókmennta, en framar öllu er geipað um
margs konar siðleysi og spillingu. Svo mætti næstum virðast sem
sumir stjórnmálaforingjar vorir hefðu vakandi auga á því, að
ekkert birtist um þjóðernismálin annað en kveinstafir. Augljóst er,
að sambýli smáþjóðar við fjölmenna heri tveggja stórþjóða hefur
i för með sér margvísleg þjóðernisleg vandamál. En fyrsta skil-
yrðið til þess, að þjóðin geti sigrazt á þeim vanda, er óskert traust
hennar á rétt sinn, mátt og menningu. Á þeirri stundu, sem ís-
lendingar hefðu glatað trúnni á siðferðilegan og menningarleg-
an rétt sinn til óskoraðs sjálfstæðis, þá og þá fyrst væri hætta á
ferðum fyrir þjóðerni vort. Fyrir því er ekkert óþarfara á þess-
um alvarlegu tímum en siendurtekinn barlómur og væl um spill-
ingu og dugleysi, sem miðar að því einu að veikja varnir og beina
hugum hinna lítilsigldari að því, sem sizt skyldi.
En hver eru svo tilefnin til þessara vábeiðuskrifa blaðanna, Sem
dunið hafa á saklausum lesendum sýknt og heilagt, mánuð eftir
mánuð? Afbrot nokkurra gleðikvenna, nokkurra smyglara, leyni-
sala og braskara. En getur nokkur heilvita maður vænzt þess,
að fólk af því tagi beri uppi þjóðmenningu vora eða að rétt sé
að dæma horfurnar i íslenzku þjóðlífi eftir framferði þess? En
hitt virðist gleymast, eða minna metið, að bókmenntir vorar eru
nú þróttmeiri og fjölskrúðugri en oftast áður, að nýjar listgrein-
ar blómgast með þjóðinni — myndlist, tónlist, leiklist, — að við
eigum fleiri visindamenn en nokkru sinni, fleiri og stærri skóla
og ýmsar aðrar menningarstofnanir, að íslenzk tunga hefur kann-
ski aldrei verið betur rituð en einmitt nú, og loks, að langmestur