Tímarit Máls og menningar - 01.05.1947, Side 54

44
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Hér kemur nú flokkakreddan meS sitt venjulega svar: Já, en í
Rússlandi er ekki leyfður neinn pólitískur flokkur nema Kommún-
istaflokkurinn!
En hefur ekki þegar verið sýnt fram á, að rússneski Kommún-
istaflokkurinn er alls enginn pólitískur stéttarflokkur og í þjóðfélagi,
þar sem ekki eru til neinar hagsmunastéttir, er öllum slíkum flokk-
um ofaukið? Og hefur ekki enn fremur verið gerð grein fyrir því,
að pólitísk flokkabarátta er svo fjarri því að vera nokkurt skilyrði
fyrir lýðræði, að með henni er beinlínis loku fyrir það skotið, að
raunverulegt lýðræði geti átt sér stað? Er ekki auðskilið, að þótt
það séu nær eingöngu hinir pólitísku stéttarflokkar, sem annast
framboð og kosningarekstur á vettvangi hins ófullkomna borgara-
lýðræðis, þá er slíkt vitanlega ekkert náttúrulögmál, og i þjóðfé-
lagi, þar sem ekki eru til neinar hagsmunastéttir, hljóta önnur sam-
lök að annast þessa starfsemi? En slíkt er ekkert lýðræði, anzar
sú smáborgaraheimspeki, sem aldrei getur ímyndað sér nokkurn hlut
á annan veg en hún hefur sjálf vanizt. Þetta er reyndar alveg eins
og með skrælingjana á nyrzta hjara heims. Þeirra himnaríki er
jökulflæmi, þar sem að vísu má fá gnægð af fugli, sel og öðru veiði-
fangi, en þegar þeim er frá því skýrt, að í himnaríki annarra þjóða
séu sígræn sumarlönd, þar sem menn lesi gómsæta ávexti af aldin-
trjám, láta þeir sér fátt um finnast. Slíkt er ekkert himnaríki, segja
þeir.
Raunar er flokkaframboðið ekkert lögboðið fyrirkomulag í borg-
aralýðræðisríkjum. Hér á landi er til dæmis ekkert því til fyrir-
stöðu, að menn megi bjóða sig fram utan flokka, enda kemur það
stuudum fyrir, að einstaklingar bjóði sig þannig fram á eigin spýt-
ur. Hugsum oss nú, að slíkt færðist i vöxt af einhverjum ástæðum,
svo að eftir nokkurn tíma yrði þannig komið, að allir þingfulltrú-
arnir væru boðnir fram utan flokka. Þetta væri á engan hátt and-
stætt stjórnarskrá Islands, og að hvaða leyti skyldi slíkt fyrirkomu-
lag vera ólýðræðislegra en flokkaframboðið?
í borgaralýðræðislöndunum eru frambjóðendur venjulega á-
kveðnir af fámennum flokksstjórnum. Í Ráðstjórnarríkjunum, þar
sem kosningastarfsemin er ekki rígbundin í flokksviðjar, eru fram-