Tímarit Máls og menningar - 01.05.1947, Síða 55

LYÐRÆÐI
45
bjóöendur hins vegar ákveönir af þeim margvíslegu félagssamtök-
um og fundum almennings, sem fyrr eru nefnd.
Kunnugir skýra svo frá, að í hverju kjördæmi séu haldnir kosn-
ingafundir tugum og hundruðum saman, þar sem frambjóðendur
eru tilnefndir og kynntir fundarmönnum, störf þeirra rædd og gagn-
rýnd og svo framvegis. Þessu eru samfara miklu ýtarlegri rökræður
um verðleika hvers frambjóðanda en annars staðar tíðkast, og fram-
boð fara fyrst og fremst eftir hæfileikum manna, en ekki fylgi við
hagsmunastéttir eða stjórnmálaflokka eins og í borgaralýðræðislönd-
unum. Mikill hluti kjósenda kjördæmisins tekur yfirleitt þátt í þess-
um fundum, umræður eru almennar og stundum býsna heitar og
keppni hinna ýmislegu samtaka um það að koma sínum frambjóð-
endum á framfæri oft mjög hörð, án þess að þar gæti þess fjand-
skapar, sem einkennir kosningabaráttuna í löndum borgaralýðræðis-
ins. Sérhverjum félagsskap, sem tilnefnt hefur frambjóðanda, svo
og einstaklingum, er tryggður óskoraður réttur til að vinna að því
að afla honum fylgis með fundastarfsemi, blaðaskrifum og svo
framvegis. I atkvæðagreiðslum eða prófkosningum, sem oft eru
margendurteknar, eru smám saman valdir úr þeir frambjóðendurnir,
sem mestu trausti eiga að fagna á hverjum fundi, í hverju fyrirtæki
eða félagi og loks í kjördæminu í heild, og eru þá hinir fylgislægstu
að jafnaði afturkallaðir eftir frjálsu samkomulagi aðilja.
Félög þau og samtök, sem hafa menn í kjöri, geta að lokum, ef
þeim þykir hlýða, sameinazt um ákveðinn lista skipaðan fylgis-
hæstu frambjóðendunum. Þetta er hin svokallaða samfylking eða
kosningabandalag kommúnista og utanflokksmanna, sem borgara-
legir áróðursmenn hafa kallað brot á öllum lýðræðisreglum og
reynt að gera tortryggilega með ýmiss konar staðreyndafölsun.
Reyndar er vant að sjá, hver lýðræðisskerðing geti verið fólgin í
því, að framboðssamtök gangi til kosningabandalags, sérstaklega
þegar það bandalag er raunverulegur árangur af vilja kjósenda,
sem þegar hefur látið til sín taka á miklu fullkomnari hátt en hugs-
anlegt er í borgaralýðræðislöndum, svo sem lýst hefur verið.
Hér má raunar minna á það, að í borgaralýðræðislöndum er al-
gengt, að tveir eða fleiri flokkar gangi í kosningabandalag og er
yfirleitt ekki talið lýðræðisskerðing. Kjósendur þessa bandalags