Tímarit Máls og menningar - 01.05.1947, Blaðsíða 80

70
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
og stíll er hreint og látlaust, tilgerðarlaust alþýðumál eins og það
er bezt, frásögnin blátt áfram og beiskjulaus, en sums staðar bregður
fyrir góðlátlegri kímni. Ef eitthvað ætti að bókinni að finna, væri
það helzt að betra hefði verið að fá meira af minningum Olínu og
sleppa vísunum aftan við bókina. Bókin hefði orðið heilsteyptari,
og þó að vísurnar séu yfirleitt vel gerðar og margar ágætar, bera
þær ekki eins af öðrum af sama tagi og minningar Ölínu af miklum
hluta íslenzkra minningabóka.
Gömul kynni Ingunnar Jónsdóttur frá Kornsá er að vísu að
mestu leyti uppprentun á fyrri bókum bennar, sem hér er steypt
saman í eina heild, en þó er nokkru nýju efni bætt við, og er af því
markverðast æviágrip manns hennar, Björns Sigfússonar. En það
var þarft verk og þakkarvert að safna öllum ritum hennar á einn
stað. Þó að óliku sé saman að jafna um bækur Ingunnar og Ólínu,
þætti mér ekki ósennilegt að þær yrðu oft nefndar í sömu andránni
þegar fram líða stundir, því að þær bæta hvor aðra upp á ýmsan
hátt. Lífskjör höfundanna voru næsta ólík, eins og heimilin sem
þær lýsa, en hreinskilni þeirra og óhlutdrægni er hin sama, og lýs-
ingar hvorrar bókarinnar uin sig fá meiri dýpt og víðari sjónhring
við lestur hinnar.
Hvorug þessara bóka er ævisaga höfundar. Svo er heldur ekki
um minningar séra Ásmundar Gíslasonar, Á ferð. Það eru tólf
sundurlausir þættir úr ævi þessa sæmdarprests, yfirlætislaust samd-
ir á einföldu og góðu máli. Þó að efnið sé ekki mikið, eru þarna
skýrar og sérkennilegar svipmyndir úr íslenzku þjóðlífi og sumar
ágætar, eins og t. d. skólaferðin (1887), sem má vera lærdómsrík
saga skólapiltum nútímans, og sýnir vel aðstöðumuninn á ferðalög-
um fyrir sextíu árum og nú.
Bók Matthíasar Þórðarsonar frá Móum, Litið lil baka (1. bindi),
er ævisaga í venjulegum skilningi, en helzt til litið er á henni að
græða. Höfundur gerir of mikið að því að taka upp efni úr áður
prentuðum ritum í stað eigin dóma og lýsinga, og frásögnin er víð-
ast heldur þurr og ópersónuleg. Þó er þarna nokkur fróðleikur um
þilskipaútgerð og annað sem því er skylt. Málið á bókinni er dönsku-
skotið og hroðvirknislegt, réttritun og prófarkalestur fyrir neðan
allar hellur.