Tímarit Máls og menningar - 01.09.1960, Síða 91

VLADÍMÍR MAJAKOVSKÍ
ur á fundum. En hann fjarlægist
smám saman hina eiginlegu fútúrista.
Það hafði smám saman dregið úr
þeirn allan þrótt, svið þeirra var of
þröngt, og að lokum verða þeir hálf-
gerður sértrúarflokkur. Majakovskí
fer aðrar leiðir. Eins og áður getur
hafði hann frá upphafi sérstöðu með-
al fútúrista: það er eins og hann hafi
aldrei getað sætt sig við hið skáld-
lega niðurrif niðurrifsins vegna, sem
hinir höfðu nautn af, og hann gekk
aldrei jafn langt og þeir í hreinum
formspekúlasjónum, reyndi aldrei að
skrifa hið hreina tónmálverk, gætti
meira hófs í orðasmíði. Og þessi mis-
munur fór vaxandi.
Ekki svo að skilja að Majakovskí
hafi ekkert grætt á kynnum sínum við
fútúrismann. Fútúrisminn setti óaf-
máanleg spor á stíl skáldsins. Hann
hefur hjálpað til í djarflegri meðferð
málsins, að hafna stirðnuðum mynd-
um og orðasamböndum, að færa út
landainæri skáldamálsins. Formleit
unglingsáranna hjálpar Majakovskí
til að finna sinn tón. En það er bylt-
ingin, sem færir honum þau yrkisefni
sem gefa forminu fullt gildi. Tómleiki
hinnar fullkomnu afneitunar hverfur.
Afneitunin fær gildi í nafni bylting-
arinnar og framtíðarinnar, afneitun
hins gamla og játun hins nýja skapa
nýja framtíðarsýn, hinn kraftmikli
stíll skáldsins fær byr undir báða
vængi vegna þess að nú hefur Maja-
kovskí fundið sér stað í tilverunni.
Skip ljóðsins hefur fengið harlest
sannleikans og kafteinninn siglir
glaður og reifur um allan sjó.
VIII
Majakovskí talar sérkennilegu,
kraftmiklu, samþjöppuðu máli. Ein-
hver merkasti eiginleiki þess er sá, að
það á sér engin ákveðin takmörk.
Symbólistar margir svo og Brjúsof
töluðu á hinu háleita máli guðanna.
Fútúristar eins og Búrljúk og Krút-
sjoníkh fóru öfugt að, þeir skrifa á
eins hrjúfu máli og hægt er og for-
dæma afdráttarlaust hið fagra orð.
Majakovskí kærir sig hinsvegar koll-
óttan um slik prinsíp og skrifar á
frjálsu máli, án allra estetískra boða
og banna. Hann hristir allan orða-
forðann saman í gríðarmikinn kokk-
teil. Tökum nokkur dæmi úr kvæðinu
Fullum hálsi. Hér fara saman ávarps-
orð ræðumannsins:
Heiðruðu
félagar
afkomendur!
og hið hrjúfa mál götunnar:
þegar þið rótið upp
steingerðum skít
minna tíma
og hátíðlegar, jafnvel fornyrtar yfir-
lýsingar:
óður minn stendur
þungur sem blý
viðbúinn dauða
og ódauðlegri frægð
329