Tímarit Máls og menningar - 01.09.1960, Síða 93

VLADÍMÍR MAJAKOVSKÍ
Þú eyðir
fyrir
eitt einasta orð
þúsundum tonna
hráefnis tungunnar
En stórfenglegur
er eldur
þessa orða
við hlið
daufs loga
hins óunna orðs
Þessi orð
koma milljónum hjartna
til að slá
um þúsundir ára
Það er skemmtilegt aö skrifa um
stíl Majakovskís, en það er erfitt, því
aö hér er svo margt óþýðanlegt. Þann-
ig getum við t. d. aðeins minnzt á
jafnmerkilega hluti sem hugvitsam-
lega orðsmíð og sérkennilega hrynj-
andi kvæðanna.
Majakovskí skrifaði mikla drápu
um Lenín, sem gefin var út þegar ár
var liðið frá dauöa byltingarforingj-
ans. Þetta kvæði er einhver mesti sig-
ur skáldsins. Það er ekki lítið afrek
að segja nýtt og ferskt orð um mann,
sem allir er penna gátu valdiÖ höfðu
þegar lofsungið, að blása nýju furðu-
lífi í gagnþekktar sögustaðreyndir
síðustu ára.
Eftir stuttan inngang, sem geymir
minningar um útför Leníns og hug-
leiðingar um mannkosti hans, hefur
skáldið gagnorða frásögn af sögu síð-
ustu aldar og af Lenín í þessari sögu.
Segir frá þróun kapítalismans, frá
kenningum Marx, frá haráttu verka-
lýðsins, frá rússneska kommúnista-
flokknum, frá byltingum 1905 og
1917, frá borgarastríði og uppbygg-
ingu, frá dauða Leníns og útför, frá
sorg þjóÖarinnar Og skáldsins.
Merkilegt með þetta kvæði, hvað
það er byggt upp af ólíkum hlutum
og þó heilsteypt. Hér finnum við
margvíslega staðfestingu á því, sem
hefur þegar verið sagt um önnur
kvæði. Hugleiöingar skáldsins um
manninn og þjóðina, stundum í ræðu-
stíl, stundum í stíl pólitísks ritlings,
stundum á hrjúfu, myndríku máli,
Skopstíllinn á sögu kapítalismans, sem
lýst er sem athafnamiklum unglingi,
er síðar eldist og ergist og leggst á
þjóðveg sögunnar, þungur og ófær til
hreyfinga og bíður sprengingar.
Kumpánlegt tal um verk Marx: hvert
þeirra grípur glóðvolga þá bófa, er
ræna verðmætisaukanum. Svo aftur
hátíðlegar yfirlýsingar um tryggð
skáldsins við verkalýðinn (því allt i
einu hafði þeirri spurningu skotið
upp: af hverju að yrkja um kapítal-
ismann, væri ekki skemmtilegra að
yrkja um næturgalann?). Stórfeng-
leg ofhvörf þegar talað er um Lenín
og alþýöuna:
Ég sá fjöll — á þeim óx ekki strá
aðeins ský grúfðu sig yfir kletta
en tötrar eina fjallbúans
skinu um hundrað verstur
eins og lenínskur fáni
Hugkv^æmni í vali þeirra sterku smá-
mynda, sem brugðið er upp í örfáum
331