Tímarit Máls og menningar - 01.09.1960, Síða 97

VLADÍMÍK MAJAKOVSKÍ
X
Eins og kunnugt er framdi Maja-
kovskí sjálfsmorð í apríl 1930.
Það hafa komið upp ýmsar tilgátur
uin orsakir þessa sjálfsmorðs. Og
margir, einkum þeir sem hafa horn í
síðu kommúnismans, vilja halda því
fram, að tvennt af því, sem við höfum
drepið á: erfiðleikar í baráttu fyrir
list hans og yfirgangur „smáborgara-
skaparins“ hafi hér ráðið úrslitum.
Að Majakovskí hafi fyrirfarið sér
sakir óánægju með ríkjandi menning-
arástand og hið sósíalistíska þjóðfé-
lag yfirleitt.
Það er erfitt að fallast á slíkar get-
gátur. Auðvitað hafa ofangreindir
erfiðleikar lagzt þungt á skáldið. En
ekkert er það í síðustu kvæðum
skáldsins sem bendi til þess að þung-
ar áhyggjur af þessum vandamálum
hafi eflzt svo mjög að til örvæntingar
horfði. í síðasta stórvirki sínu Full-
um liálsi gengur Majakovskí alls ekki
fram hjá grimmd tímanna, en hann
staðfestir líka allt það sem hann hefur
áður sagt um kommúnismann, þá
stefnu sem hann hafði lifað fyrir.
Kvæðinu lýkur á þeim orðum, að
þegar skáldið stikar yfir fjöll tímanna
og heilsar upp á Miðstjórn framtíð-
arinnar, þá muni hann veifa eins og
bolsévistísku flokksskírteini öllum
hundrað bindum verka sinna. Þessi
orð eru skrifuð í janúar 1930, og eng-
inn hefur efazt um að þetta eru einlæg
orð. Og ef út í aðra sálma er farið:
hafi Majakovskí og list hans átt
marga öfluga andstæðinga, þá átti
hann einnig fjölda stuðningsmanna
úr hópi alþýðufólks, skálda og stjórn-
málamanna. Þar að auki var Maja-
kovskí það karlmenni að ólíklegt er
að tekizt liafi að hræða úr honum líf-
ið.
I bókinni Majakovskí sjáljur lætur
vinur skáldsins Léf Kassíl í það skína,
að Majakovskí hafi orðið fyrir þungu
persónulegu áfalli á þessum mánuð-
um, og hafi það ráðið úrslitum um
ákvörðun hans. Um þetta er erfitt að
dæma, en dánarbréf skáldsins virðist
styðja slíka skoðun. Það hljóðar svo:
TIL ALLRA
Sakið engan um dauða minn, og fyrir alla
muni slúðrið ekki. Hinn látni kunni slíku
mjög illa.
Mamma, systur mínar, félagar, fyrirgefið,
þetta er ekki úrræði (ég ræð öðrum frá
slíku) en ég á einskis annars kost.
Lilja — elskaðu mig.
Félagi ríkisstjórn, fjölskylda mín er Lilja
Brík, mamma, systurnar og Veroníka Polon-
skaja.
Ef þú sérð sómasamlega um þær, þá kann
ég þér þökk fyrir.
Látið Bríkana1 hafa ófullgerðu ljóðin.
Þau skilja þau.
Eins og sagt er:
„málið liggur ljóst fyrir“
skip ástarinnar
brotnaði við hversdagsleikann.
Eg er sáttur við lífið
og ekki til neins
að telja upp gagnkvæman
1 Lilju og Osip.
335