Tímarit Máls og menningar - 01.05.1962, Blaðsíða 41

FERÐASAGA AÐ AUSTAN
er eða gert í hreinum tilgangi. En þær greinar voru mjög gerðar í hreinum
tilgangi. Jeg ætlaði upphaflega að hafa þær langtum fleiri, en það er vafasamt
hvort heppilegt sje að halda lengi áfram í sama tón. Einhverjar frátafir ollu
því, að greinarnar duttu niður botnlausar, en það gerði reyndar ekkert til, því
það stóð aldrei til að það yrði í þeim neinn botn. Jeg er nú löngu búinn að
gleyma hvar jeg hætti, eða hvað hefði verið eðlilegast að jeg tæki næst fyrir,
en það gerir heldur ekkert til; jeg get alveg eins byrjað á nýjan Ieik í ár. Það
er hvort sem er alveg takmarkalaust, sem hægt er að segja um heila þjóð.
Jeg hef löngu rekið mig á, að það er miklu fróðlegra að ferðast um í sínu
eigin landi, heldur en utanlands. Það göfgar mann meir að kynnast sinni eigin
þjóð en öðrum þjóðum. Þetta stafar af því, að maðurinn hefir betri skilyrði
til að skilja sitt eigið land og sína eigin þjóð, heldur en önnur lönd og aðrar
þjóðir. Og jeg hygg, að enginn íslendingur geti náð hærri sæmd en þeirri, að
verða góður Islendingur; en til þessa þarf hann að skilja landsháttu og þjóðar-
háttu. Ekki hygg jeg þó að heppilegri leið sje auðfundin til góðs skilnings á
eigin landi og eigin þjóð, en dvöl meðal annara. Menn átta sig best á einum
hlut af samanburði við aðra. Hugsun er samanburður. Því eiga menn að fara
til annara þjóða í þeim erindum að þroska hæfileik sinn til skilnings á sinni
eigin þjóð.
Það er langt frá mjer, að vilja gefa í skyn með þessu, að jeg sje hæfari en
hver annar til að skilja ísland og íslendinga, þótt jeg hafi kanski nokkrum
sinnum siglt fyrir Reykjanes, eða sje að mælast til þess af fólki, að það gleypi
við skoðunum mínum eins og hinni einu, sönnu trú (sem það kærir sig hins-
vegar ekki um að gleypa við). Hitt er annað mál, að gagnvart háttvirtum
kjósendum, sem hafa tilhneigingar til að yrkja um mig samskonar leirhnoð og
þeir munu hafa komist að raun um, að virðingarfíknir broddborgarar þola
hvað síst, þá leyfi jeg mjer auðmjúklegast að halda því fram, að hafi jeg ein-
hvern hlut fyrir augunum, þá sje jeg hann ekki endilega lakar en hver annar.
Leirhnoð eftir einhvern háttvirtan kjósanda um mig persónulega, er því miður
mjög illa fallið til að sannfæra mig um að einhver skoðun sje mætari en mín
eigin eða eitthvað sjónarmið betra. Samt get jeg sagt einhverjum karli að
austan (eða norðan?) það til hróss, að honum tókst að koma saman einni
sæmilegri vísu, í dálitlum brag, sem hann fann hvöt hjá sjer til að hnoða
saman um mig og senda „Verði“. Veit jeg, að þótt ritstj. hafi verið ófáanlegur
til að prenta þessa vísu í fyrra, þá gerir hann það nú, fyrir mín orð, af því að
við erum gamalkunnugir. Leyfi jeg mjer að skifta um áhersluorð á einum
stað í vísunni, til þess að áferðin sje feldari:
133