Tímarit Máls og menningar - 01.05.1962, Síða 48

TÍMARIT MÁLS OC MENNINGAR
leggja á söngment, skulu börn jafnan heyra hljóðfæraslátt og eyrum þeirra
lokið upp fyrir meistaraverkum á sviði tónanna; skulu allir hvattir til söngs.
Fylla skyldi allar skólastofnanir eftirlíkingum á verkum myndsnillinganna;
þær kosta 50 aura stykkið. Enn á að kosta kapps um að kenna börnunum að
tala skírt mál og felt, segja frá skilmerkilega, og gefa glöggar lýsingar, koma
djarflega fram og þó kurteislega, og venja þau snemma við alla þá mannasiði
er prýða siðmentað fólk. Ekkert skyldi forðast eins og að lesa siðferðisprje-
dikanir yfir börnum, því fátt er til verra eitur; ódæl börn eru síst verri í guðs
augum en góð börn, þau eru aðeins viðfangsefni fyrir betri uppeldisfræðinga.
Mannssálin er að náttúrufari kristin og mannkynið yfirleitt síst lakara en post-
ular þess. Vandlætara (móralista) og þá sem hneykslast á „syndum annara“
skyldi flytja út í eyðisker, því þeir hafa sagt sig úr lögum við Krist, og munu
fara til Helvítis. Það æðsta sem ríkið getur af hendi int í sálusorgun, er ekki
að launa prest í hverri sveit til að prjedika einhvern kjaftavaðal um siðferði.
heldur að stilla svo til að hið náttúrlega góðlyndi mannsins fái að njóta sín.
Jeg skil hjer eyðu eftir handa hverjum þeim lesara, sem hefir nægilega heil-
brigða skynsemi og óbrjálað hjartalag til að skilja hver blessun mundi leiða
af slíku sameiginlegu uppeldi lýðsins, þar sem menn væru á þroskaárum vand-
ir á að sameinast um þessa huggun lifandans, hið himneska verðmæti hvers-
dagsleikans, í stað þess sem nú er, að börnin gangi sjálfala í fjörunni og venj-
ist á að bölva fyr en þau læra að tala, og taki upp alla ósiði sem stjórnleysið.
uppeldisleysið og menningarleysið getur framast boðið, vegna þess að ríkið,
hið opinbera, hefir brugðist sinni æðstu skyldu: að halda vörð um hina æðri
krafta einstaklingsins, og leyfa hinu náttúrlega góðlyndi mannsins að njóta
sín.
140