Tímarit Máls og menningar - 01.05.1962, Síða 78

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
skáld samtiðarinnar. Bertolt Brecht og
stórskáldiS Johannes R. Becher. Þar
er hinn hreini og fagri persónuleiki
Erich Weinert, en kvæði hans eru
langtum meira en einber áróSur, þau
hafa snortiS okkur, örvaS og hrifiS
meS sér. Þar er rithöfundur eins og
Friedrich Wolf, sem gerSi sviSiS aS
vettvangi dagsins. Þar er meSal ann-
arra hiS stórbrotna tónskáld Hanns
Eisler, sem sameinar kynngi tjáning-
arinnar og frábært vit, fylling efnis-
ins og strangleik formsins, en korn-
ungur snéri hann baki viS kapítalísk-
um hljómleikarekstri, þar sem honum
stóSu þó allar dyr opnar, og leitaSi til
verkalýSsæskunnar. Þar verSur fyrir
okkur Ludwig Renn í göfgi sinni og
frumlegri reisn, Arnold Zweig, hinn
vígreifi húmanisti, sem greinir í bók-
um sínum frá vandamálum og hruni
hins imperíalíska Þýzkalands, Anna
Seghers meS innsæjar og næmar lýs-
ingar á fólki og örlögum þess, Willi
Bredel, sem sett hefur sér þaS mikla
markmiS aS spanna yfir þróun verka-
lýSsins frá dögum feSra sinna fram á
þennan dag; þar er hiS elskulega
ljóSskáld Stephan Hermlin; Erwin
Strittmatter, sem hröSum skrefum
þroskar sína fj ölbreytilegu og kröft-
ugu frásagnargáfu. ViS rekumst þar
á Bodo Uhse meS áhrifaríkar, spenn-
andi og litauSugar frásagnir; Hans
Marchwitza meS lifandi lýsingar á ör-
lögum öreiganna; Stefan Heym meS
sína auSugu lífsreynslu og víStæku
mannþekkingu; þar eru þeir, hinn há-
menntaSi Peter Huchel og hinn stór-
gáfaSi Kuba; hiS sérstæSa unga leik-
ritaskáld Peter Hacks og fleiri.
Hversu sundurleitir eru þeir ekki aS
tónfalli og látbragSi, stíl og skapi. Og
þó er afstaSa þeirra allra sú sama, til-
gangur listar þeirra einn. Okkur er
Ijóst aS sósíalískt raunsæi er ekki
neitt samsafn af reglum heldur marg-
slungin og formauSug sósíalísk list í
hreyfingu og þróun, og viS fögnum
því þeim árangri, sem þegar hefur
náSst og horfum vondjarfir fram til
hins, sem í vændum er.
Ég hef leitazt viS aS lýsa hlut-
drægnislaust vandamálum listar í
hinum kapítalíska heimi. Mismunur-
inn á inntaki tveggja heima, sem
keppa nú hvor viS annan, sést ljósast
af samanburSi verka, sem eru hliS-
stæS aS formgæSum. Ég leiSi hér
saman erindi úr tveim mikilsháttar
ljóSum. Fyrst er erindi úr „The Waste
Land“ eftir Eliot:
Hvað getur skotið rótum, borið greinar
á grýttum malarhaugum? Sonur manns,
þín vitneskja og grunur, þekking þín
er þúsund myndabrot í sólarbruna.
Og visið tréð er skjóllaust, óþurft
engisprettan.
urðin þornuð rísli vatnsins fjær. En
þó er skuggi þessa rauða kletts,
(þú getur komið inní skugga klettsins),
og séð hjá mér það sem er ólíkt bæði
sífylgispökum morgunskugga þínum
og kvöldskugga, er kemur móti þér,
komið og séð þar ótta í moldarlúku ..
170