Tímarit Máls og menningar - 01.04.1967, Síða 23

hvað sem það kostar á veigamestu
stöðum í heiminum, þar sem sterkust
er aðstaðan til yfirráða, eða til varn-
ar og sóknar gegn ríkjum sósíalism-
ans. Víetnam er slíkur staður, að það-
an má ekki víkja undir nokkrum skil-
yrðum, ekki gera þar neitt samkomu-
lag né tilslakanir er hafi í för með
sér að fara þaðan burtu. Heldur skal
gereyða lífi lands og þjóðar en láta
aðstöðuna þar af hendi. Það vináttu-
bros sem í upphafi fylgdi göfug-
mennska, fjárgjafir, hjálp og aðstoð,
hefur snúizt upp í ríkulegt regn af
eldsprengjum dauðans.
Hvar endar þetta bál? Það er mik-
ið friðartal um þessar mundir, rétt
eins og slaka þyrfti lítilsháttar á,
gefa stundarhlé eftir eldregnið 19.
janúar, og víst eru friðarkröfur há-
værar hvarvetna um lönd. En um
hvers konar frið? Frið sem færi þjóð-
unum sigur eða frið og samkomulag
eins og í Miinchen, frið er greiði of-
beldinu nýjar brautir? Hefur ekki
Johnson gefið nægilega skýrt svar:
tvöföldun herkostnaðar til Víetnam í
ár upp í 22 miljarða dollara. Það eru
líka aðrar raddir sem ekki hljóðna:
að þriðja heimsstyrjöldin sé í raun-
inni hafin, Víetnam sé upphafið eins
og Spánn var áður. Guernica, Lidice,
Auswitsj séu hér endurtekin. Víetnam
sé hið eldlega teikn: óshólmar Me-
kongfljóts, Haiphong, Hanoi. Fyrir
Bandaríkin er ekki aðeins um Víet-
nam að tefla. Það er annað enn meira
Þjóð í etdslogum
í húfi: öll staða þessa heimsveldis á
hnettinum. Bandaríkjastjórn hefur
ekki brugðizt reiðari við en þegar
U Þant hélt því fram að ekkert væri
í hættu í Suðaustur-Asíu, þó þau
slepptu Víetnam: Vildi hann gera svo
vel og sanna þau orð sín! Bandaríkja-
stjórn veit betur. Víetnam er hlekkur
í keðju sem lykur um hnöttinn allan.
Hundruð herstöðva geta verið íhættu,
allt valdið sem heimsyfirráðin byggj-
ast á, efnahagsleg og hernaðarleg,
tökin á þjóðunum mjúk og hörð, hrá-
efnin, markaðirnir, gróðalindirnar,
öll yfirstjórn heimsmálanna, allt hug-
myndakerfi einkaframtaksins: auð-
hringanna, sjálfur imperíalisminn. Ef
slakað væri á í Víetnam, gætu aðrar
þjóðir risið upp, ekki Suðaustur-
Asía ein, heldur einnig Suður-Ame-
ríka, hið ólgandi þjóðahaf. Þessvegna
má ekki undan láta. Stórveldisað-
staðan öll er í hættu, heimsveldið
sjálft. Þessvegna er allt lagt í veð,
lagt í ofdirfskufulla sókn, látið blika
á stál og vald.
Og einmitt í Ijósi þessa fær bar-
átta þjóðarinnar í Víetnam sitt há-
leita gildi. Hún stendur í vörn fyrir
lífi og frelsi allra þjóða, fórn hennar
er fórn fyrir okkur öll. Þessi undur-
samlega þjóð stendur í eldslogum og
gefst ekki upp. Heimurinn hefuv séð
vald rísa áður, grimmt og ægilegt,
ögra allri veröld, brjóta undir sig
þjóðir, brenna bæi og þorp, kasta
miljónum á eld. Sá ljómi stóð stutt.
13