Tímarit Máls og menningar - 01.04.1967, Blaðsíða 103

Ef við snúum okkur nú aftur að sálar-
fræðibókum próf. Símonar, virðist mér
einsætt, að liann hafi í Mannþekkingu að-
hyllzt liina síðastnefndu stefnu. Að sumu
leyti hefur vel tekizt til, en að öðru leyti
iniður. Finnst mér helzt á vanta skýrt af-
rnarkað heildarviðhorf, en af því leiðir að
lesandinn verður skilinn eftir á hálfgerðum
herangri, þrátt fyrir margháttaða og ntik-
ilsverða fræðslu.
Höfundur virðist ekki liafa laliö vænlegt
að reyna að móta þcssa steínu fastar í
næstu útgáfu. Hann varpar þar frá sér öll-
um tilraunum í þá átt, en í þess stað hætir
hann inn og breytir efni, svo að meira
minnir á hin hlutlausu vísindaskrif, sem
áður getur. Hefði nú mátt ætla, að þriðja
útgáfan gcngi lengra í þá átt. Svo er þó
ekki, heldur tökum við nú að eygja allvel
mótuð persónuleg viðhorf. Höfundur virð'-
ist hafa farið langa og merkilega leið í
þróun sinni og síður en svo verið sofandi
á verðinum. Hann aðhyllist í fyrstu hina
frjálslyndu frönsk-svissnesku samræmingar-
stefnu, verður síðan um skeið fyrir all-
mikluni áhrifum frá atferðiskenningu
Watsons, án þess þó að gera hana að sinni,
því að liann hverfur yfir í hina frjálslynd-
ari atferðisstefnu Bandaríkjainannanna Tol-
mans, Murray o. fl., jafnhliða því sem hann
gefur kenningunt sálkönnuða auga. Eg fæ
ekki hetur séð en höfundur sé nú í hinni
nvju útgáfu kominn vel á veg með að
finna þessurn tveimur þýðingarmiklu kenn-
ingum samnefnara og að útfrá því sé hann
á góðri leið með að móta heildræna og líf-
vænlega sálfræðistefnu. Hygg ég að mörg-
um sálfræðingum, sem eiga eftir að nota
bók próf. Símonar við kennslu, þyki þetta
ínikill og góður fengur, þó að sumir kunni
cf til vill að óska þess, að hann hefði farið
enn lengra í samræmingunni.
Sigurjón Björnsson.
Umsagnir um bœkur
Geir Jiiskup
Sjöunda hindi og hið síðasta í safni
hliðstæðra hóka' gæti gefið tilefni til laus-
Icgrar athugunar á heildinni að leiðarlok-
um. Hér verður það samt að mestu látið
hjá líða, einungis á það minnt að bækur
þessar liafa þegar hezt lét sýnt þakklátum
lesendum inn í hugmyndaheim genginna
kynslóða, oftast manna sem flestir liafa
gleymt, þótt áberandi væru ef til vill um
sína daga.
Ekki er því að leyna að mcnn greinir á
um tilgang, gildi og jafnvel réttmæti út-
gáfu sem þessarar. Vísindalegt gildi hefur
hún ekki, heldur er til þeirra höfða'ð sem
annaðhvort eru á höttununt eftir fróðleiks-
moliim frá umræddu tímahili — eða jafn-
vel leita afþreyingar í leit að gleymdum
hneykslissögum frá dögiirn feðranna. lJótt
hinir síðast töldu séu ef til vill vafasamir
til framdráttar góðum hókum, þá er óhætt
að segja að margs konar fróðleik hafa
ntenn í hréfasöfn þessi að sækja, og skýr-
ingarnar sem fylgja eru yfirleitt góðar og
gildar.
Ekki er því til að dreifa að fara þurfi
silkihönzkum urn hréf Gcirs hiskups af til-
litssemi við nákomna ættingja. Gildir þá
einu þótt enn séu á lífi barnabörn Bjarna
Þorsteinssonar amtmanns. Bjarni var svo
einstaklega grandvar sómamaður að tæp-
lega verður blettur eða hrukka fundið á
embættisferli hans eða einkalífi.
Geir biskup verður víst aldrei með skör-
ungum talinn, en hann var óefað sannur
vinur vina sinna, vel menntaður, vandaður
og liógvær. Ekki ber hann sitt virðulega
embætti utan á sér í bréfunum til Bjarna
vinar síns, og liann er blessunarlega laus
við alla helgislepju, enda ósvikið harn
fræðslustefnunnar.
1 Islenzk sendibréf VII. — Geir biskup
góði í vinarbréfum. Bókfellsútgáfan 1966.
221 bls.
93