Tímarit Máls og menningar - 01.04.1967, Page 68

Tímarit Máls og menningar
anzi erfitt um allt eftirlit. Sum olíu-
félög erlendis hafa nú fundiö upp aÖ-
ferðir til að eyða úrgangsolíu, sem
aðallega fellur til úr olíuflutninga-
skipum, svo nú þarf ekki lengur að
fleygja henni í sjóinn úti á höfum,
þó það sé enn gert, og valdi þar
spjöllum á dýralífi og sjávargróðri.
Einkum verða þó slík spjöll áþreifan-
leg þegar vindur og straumar hera
þessa úrgangsolíu, sem auðvitað flýt-
ur á yfirborðinu, upp að ströndum
þar sem hún getur legið lengri tíma
mönnum til ama og dýrum til fjör-
tj óns.
Ifér á landi hefur sá ósiður lengi
viðgengizt að fleygja öllum úrgangi,
jafnt sorpi sem öðru sem til fellur,
beint i sjóinn eða í fjörurnar. Þó
sh'kt sé ekki að jafnaði nú orðið gert
inni í bæjum og þorpum, þá ber sjór-
inn þennan úrgang um allt og dreifir
honum um fjörur, þar sem hann ligg-
ur svo ölluni til ama og leiðinda. Slík
óhreinkun sjávar og stranda af völd-
um sorps er miklu alvarlegra mál hér
en óhreinkun af völdum olíu og er
löngu orðin brýn nauðsyn að sett
verði ströng lagaákvæði um, að öllu
sorpi og öðrum eyðanlegum úrgangi
verði eytt, en þessu ekki fleygt í sjó-
inn eða á víðavang. Ég hef grun um,
að heilbrigðislög og samþykktir hafi
ekki nógu ákveðin fyrirmæli um
þetta, en séu þau til, þá er þeim ekki
alls staðar framfylgt og úr því þarf
að bæta. 1 nágrannalöndum okkar
hafa augu manna nú opnazt fyrir því,
að sjórinn við sumar baðstrendur er
því miður ekki eins hreinn og skyldi
sökum mengunar af frárennsli stór-
borga. Eyrarsund er t. d. orðið mjög
mengað, en ekki veit ég hvort sjórinn
hér í Nauthólsvíkinni hefur verið at-
hugaður, þó ástæða væri til þess, þar
sem frárennslisæðar liggja út í Foss-
vog.
Náttúruverndarlögin, eða lög um
náttúruvernd nr. 48, eins og þau heita
fullu nafni, voru sett 7. apríl 1956
og eru því nærri 11 ára gömul, en
smábreyting var gerð á þeim árið
1963. Samkvæmt I. kafla laganna er
heimilt að friðlýsa sérstæðar nátlúru-
myndanir, svo sem fossa, gígi, hella,
dranga, fundarstaði, steingervinga og
sjaldgæfa steina o. fl., sem mikilvægt
er að varðveita. Slíkar friðlýstar
náttúrumyndanir nefnast náttúru-
vætti. Þá er einnig heimilt að frið-
Iýsa dýra- og plöntutegundir, sem
miklu skiptir að ekki sé raskað, fækk-
að eða útrýmt. Landsvæði, sem mik-
ilvægt er að varðveita sakir sérstæðs
gróðurfars eða dýralífs má einnig
friðlýsa og nefnast þau friðlönd. Loks
er heimilt að friðlýsa landsvæði,
sem eru ríkiseign og sérstæð eru um
landslag, gróðurfar eða dýralíf, í því
skyni að varðveita þau með náttúru-
fari sínu og leyfa almenningi aðgang
að þeim. Ennfremur er heimilt að
taka lönd manna eignarnámi í þessu
skytii. Svæði, sem friðlýst eru í þess-
58