Tímarit Máls og menningar - 01.04.1967, Page 88

Timurit Aláls og menningar
I 6. binili: „Uin Not af Naul-pcníngi ...
(20—96 bls.)“.
I 7. bindi: „Um Siáfar-abla og fleiri
Vatnaveidar á Islandi ... (1—64 bls.)“.
— „Um Jafnvœgi Biargrædis-veganna á
Islandi ... (113—193 bls.)“.
I 8. bindi: „Letrgiörd um Hesta ... (26
—70 bls.)“.
Fæddur á Höskuldsstöðum á Skaga-
slrönd, sonur sr. Stefáns Olafssonar og
fyrri konu hans Ragnheiðar Magnúsdóttur
frá Espibóli. Ilóf skólalærdóm bjá sr. Jóni
Vídalín í Laufási en brautskráðist úr Hóla-
skóla 1751. Lögfræðipróf 1754. Varð eftir
beimkomuna bókhaldari við iðnaðarstofn-
unirnar í Reykjavík og varalögmaður 1756
—64. Gerðist þá aðstoðarmaður tengda-
föður síns Magnúsar Gíslasonar amlmanns,
og 1766 varð Ólafur eftirmaður hans. Af-
ráðið var 1770 að stiftamtmaður settist að
á íslandi, landinu skipt í tvö ömt og stift-
amtmaður settur yfir annað. Varð Ólafur
þá fyrstur amtmaður Norður- og Austur-
amls og átli að flytjast norður. En hann
afsagði búferlaflutningana og 1783 fékk
liann lausn frá embætti með fullum laun-
um. Árið 1787 var Vesturamtið skilið frá
Suðuramtinu, og varð Ólafur þá amtmaður
í Vesturamti. Var hann það til 1793 er
hann skipti á því og Suðuramti. Stiftamt-
maður varð hann 1790; 1803 fékk Ludvig
Erichsen (sonur Jóns Eiríkssonar) honum
um stundarsakir vikið frá embætti og fór
þá fram athugun á embættisrekstri hans.
En Ólafur sigldi heilu fleyi í höfn hjá
þeim váboðum og 1806 fékk hann lausn
með fullum sóma, eftirlaunum og afgjalds-
lausri ábúð í Viðey. Þar hafði hann búið
frá 1794, en áður lengur eða skemur á
Leirá, Bessastöðum, Elliðavatni, Sviðholti
og Innrahólmi. — Margt skrifaði Ólaíur á
langri ævi og er fæst af því prentað, enda
ekki til slíks samið. Eftir hann er þó prent-
uð reikningsbók handa almenningi. —
Kvæntur Sigríði, einkadóttur Magnúsar
Gíslasonar amtmanns, og veitti sá ráða-
hagur honurn ærin efni sem hann jók veru-
lega. Meðal barna þeirra lijóna voru Magn-
ús dómstjóri, Stefán amtinaður og Þórunn
fyrri kona llannesar Finnssonar biskups.
(1) (4) (5) (22)
l’áll Jónsson Víilalín (1667—18. júlí
1727) lögmaður.
1 2.—8. bindi: „Stutt ágrip af Lögmanz
Páls Vídalíns Glóserunum yfir vandskilin
ord í lögbók Islendínga ...“ Sá Þórarinn
Sigvaldason Liliendal um úrvinnsluna og
útgáfuna.
Fæddur í Víðidalstungu, foreldrar lijónin
Jón Þorláksson óðalsbóndi og Ilildur Arn-
grímsdóttir lærða. Var í Ilólaskóla, hóf
háskólanám 1685 og varð attestatus í guð-
fræði 1688. Rektor í Skálholti 1690—96,
síðan sýslumaður í Dalasýslu og varalög-
maður. Arin 1702—12 var hann ásamt
Árna Magnússyni í Jarðabókarnefndinni.
Lögmaður sunnan og austan frá 1705 nema
1713—16 er honum var vikið frá með dómi;
fékk embættið aflur með hæstaréttardómi
en þurfti að greiða sektir. Fékk fyllilega
sinn skerf mældan af illdeilum samtíðar
sinnar og átti einkum í útistöðum við Odd
Sigurðsson lögmann. Fékkst talsvert við
ritstörf. „Hann var einn vitrasti maður
sinnar tíðar, prýðilega að sér, og er við-
brugðið þekkingu hans í Iögum og forn-
fræði. Ilann var hið bczta skáld sem þá var
tippi."1 (væntanlega á íslandi). Ymislegt
hefur verið prentað af verkum hans eftir
lians dag, sumt endursamið að meira eða
minna leyti, svo sem ritið „Deo, regi,
palriæ“ sem Jón Eiríksson gaf út 1768.
Skýringar lians á fornyrðum lögbókar voru
prcntaðar í heilu lagi(?) í Reykjavík
1849—54. Auk þess sem prentað er eftir
Pál cr talsvert varðveitt í handritum. —
Kvæntur Þorbjörgu Magnúsdóttur digra í
78