Tímarit Máls og menningar - 01.04.1967, Blaðsíða 64

Tímarit Máls og menningar
ári til útrýmingar þessum meindýr-
um. Það ákvæði hefur alla tíð verið
mjög umdeilt, þar sem eitrunin kom
ekki einungis niður á refum og mink-
um, heldur oft á öðrum dýrum, jafn-
vel sjaldgæfum fuglum eins og erni,
sem þjóðarskömm væri ef yrði út-
rýmt hér á landi. 1964 samþykkti
Alþingi því að fresta þessu eitrunar-
ákvæði þeirra laga í 5 ár.
Einn kafli vatnalaga frá 1923 fjall-
ar um óhreinkun vatns og eru þar
ýmis ákvæði til að koma í veg fyrir
slíka óhreinkun. En þar sem vatna-
lögin verða 44 ára í sumar og miklar
breytingar hafa orðið á ýmsum svið-
um síðan þau voru sett, bæði hvað
snertir hyggð hér á landi og mögu-
leika á óhreinkun, sem gæti haft al-
varlegar afleiðingar, þá er þessi kafli
vatnalaganna vægast sagt orðinn úr-
eltur fyrir löngu og furða, að ekki
skuli hafa verið sett strangari ákvæði
um þessi atriði.1 Um aðra kafla
vatnalaganna skal ég ekki dæma hér.
Eitt helzta vandamál ýmsra stórþjóða,
þar sem þéttbýli og iðnaður er mikill,
er einmitt vatnsvandamálið, þ. e.
skortur á nægilegu magni af góðu
neyzluvatni. Hér ættum við að láta
okkur annarra víti að varnaði verða
og taka þessi mál fastari tökum, áður
en það verður um seinan, en hér í
Reykjavík og nágrenni, og reyndar
1 Síðan þetta erindi var flutt hefur fé-
lagsmálaráðherra skipað nefnd til að end-
urskoða þessi lagaákvæði.
víðar á landinu, þola þau enga bið.
Það má geta þess hér, að rneðal al-
þjóðasamtaka um vatnsvandamálin er
í uppsiglingu alþj óðasamþykkt um
verndun neyzluvatns, vatnssáttmáli,
en gott neyzluvatn er einhver dýr-
mætustu náttúruauðæfi þegar til kast-
anna kemur, því án vatns getur engin
líjvera verið.
I lögum frá 1940 urn eignarrétt og
nýtingu jarðhita, eru ákvæði, sem
óheimilæ landeiganda að spilla laug-
um og hverum, eða breyta farvegi
þess vatns, sem hver þeytir frá sér
eða afrennsli laugar. Fyrir nokkrum
árum skipaði forsætisráðherra, að til-
hlutan ráðuneytisstjóra, nefnd til að
hafa eftirlit með Geysi í Haukadal og
hverunum þar í kring og nefnist hún
Geysisnefnd. Nefndin hefur hlutazt til
um að hverasvæðið hefur verið frið-
að og girt og er öll umgengni þar hin
snyrtilegasta.
Núgildandi skipulagslög voru sett
árið 1964, en í mörgum löndum er
skipulag landsvæða unnið í nánu
samstarfi við náttúruverndaryfirvöld
og mikið tillit oft tekið til náttúru-
verndarsjónarmiða við skipulagn-
ingu, og í löggjöf sumra landa um
skipulagsmál, t. d. í löggjöf Þýzka
sambandslýðveldisins frá 1965, eru
beinlínis ákvæði um að þetta skuli
gert. I hinum nýju skipulagslögum
okkar er ekki minnzt á það einu orði,
að tekið skuli tillit til náttúruverndar-
sjónarmiða við skipulagningu hér á
54