Tímarit Máls og menningar - 01.03.1990, Page 106

auðugra og mannlegra heldur en gat að líta í
bænum eða skólanum“ (142). Ljóst er að Eg-
ill les raunsæissögur, elskar eða hatar með
„fólkinu“ í textanum, gengur í „heim textans"
og útúr honum aftur og lesturinn hefur engu
breytt. Textarnir sem hann les ganga ekki inn
í hans eigin texta, verða ekki viðmið eða eru
ekki viðurkenndir sem viðmið. Einu textarnir
sem vísað er beint til eru ljóð Jónasar og
bamagælur sem staðfesta nánd og eindrægni.
Mín káta angist býður sem sagt ekki upp á
neinar samræður við bókmenntahefðina eða
aðra hugsun, annars konar leit að merkingu í
textum — og það er náttúrlega í allt í lagi.
Verra er að þessi flótti undan merkingunni
leiðir til að Egill spyr heldur ekki spurninga
um persónurnar í sögu sinni. Hver er til dæm-
is Sigríður? Sú elskaða.
Hún er falleg, gáfuð, spennandi, virk, dáð
og eftirsótt og Egill elskar hana heitt og skil-
yrðislaust fyrir allt þetta. Hún og ástin á henni
gefa lífi hans merkingu, á meðan það er. Hann
býr Sigríði til og í lokakaflanum heldur hann
áfram að elska og syrgja sinn eigin tilbúning.
Þó er hann búinn að segja lesanda að Sig-
ríður ætlaði sér aldrei neitt með hann, hún
segir honum að sambandið hafi verið daður
sem fór úr böndunum. Hún var allan tímann
með öðrum. Vissi sá maður um Egil? Af
hverju vissi Egill ekkert um hann? Vissi hún
frá upphafi hvorn hún átti að velja? Eða missti
hún áhugann á Agli? Leit hún á ástarþríhym-
inginn sem harmleik eða gamanleik?
„Hún gat talað svo skemmtilega. Og hreyf-
ingamar, hún sletti til höndunum á einhvem
máta sem virtist öruggur og var kærulaus en
samt fallegur og yrði eitthvað fyrir henni og
það brotnaði var það alveg óvart. Tilviljun;
allt fer.“ (153)
Svona er Sigríður; sú sem brýtur, eyðilegg-
ur eitthvað — kæmlaust, fallega. Þetta er
lokalýsingin á stúlkunni, tvíræð, spennt en þó
lágmælt. Þannig eru margar af fallegustu sen-
um þessarar bókar og það fær mann til að
fyrirgefa aðra kafla, meðal annarra partýsen-
urnar og Hressósetuna.
„Gott, djöfull gott, en ekki nógu gott“ var
norski leikstjórinn og leikhöfundurinn Sverre
Udnæs víst vanur að segja ef hann vissi að
leikararnir gátu gert betur. Ég ætla að ljúka
þessu með því að stela þeirri tilvitnun.
Dagný Kristjánsdóttir
Rústir liðins tíma
Einar Kárason. Fyrirheitna landið. Mál og menn-
ing 1989. 234 bls.
Það þarf vart að taka það fram að Þar sem
Djöflaeyjan rís (MM 1983) og Gulleyjan
(MM 1985) eru bækur sem hristu fólk úr dofa
hvunndagsins og komu því til að hlæja og
gráta í senn. Menn duttu niður í söguheim
braggahverfisins og líkaði vel. Blaðsíða eftir
blaðsíðu iðar af lífi og skringilegar persónur
ráða lögum og lofum. Einar Kárason er
ófeiminn að segja sögu sem seiðir án þess að
vera sífellt að trufla lesendann og það held ég
að hafi mörgum verið fagnaðarefni. I Eyja-
bókunum er dreginn upp söguheimur sem
alvitur höfundur ríkir yfir og stjórnar feimn-
islaust. Persónusafnið, Lína, Tommi, Gógó,
Baddi, Danni, Dollí, Fía og Tóti ofl. ofl. kom
allt til sögunnar í Djöflaeyjunni, þá strax voru
allar persónumar skýrt mótaðar og Gamla
húsið í sögumiðju. Með Gulleyjunni heldur
saga fjölskyldunnar áfram, þar er frásagnar-
straumurinn lygnari og um leið dýpri. Og nú
er komin ný bók. Fyrirheitna landið. Hún
hefði kannski átt að heita Fyrirheitna sagan,
a.m.k. hefur Einar látið í það skína að hér væri
komin sú saga sem hann í upphafi ætlaði sér
að segja. En skáldskapurinn er ófyrirsegjan-
legur, Karólína og hennar slekti eru mikið
söguefni og það sem átti að vera stuttur inn-
gangur varð að tveimur vænum skáldsögum.
104
TMM 1990:1