Tímarit Máls og menningar - 01.12.1991, Page 92

Greek Philosophers. Buffalo NY (Prometheus
Books) 1979. Bls. 38.
7. Heidegger hefur fjallað um frumherjana í ýmsum
bókum, til dæmis Einfiihrung in die Metaphysik.
Tiibingen (Max Niemeyer Verlag) 1953, Holz-
wege Frankfurt am Main (Vittorio Klostermann)
1957 og Vortrage und Aufsatze, Pfullingen
(Neske) 1959. í Holzwege er löng og fróðleg
ritgerð um Anaxímandros — „Der Spruch des
Anaximander" — þar sem fjallað er um stóra
brotið. Karl Popper hefur einkum skrifað eina
fræga ritgerð um frumherjana: „Back to the Pre-
socratics!“ í Conjectures and Refutations: The
Growth ofScientific Knowledge, London (Rout-
ledge & Kegan Paul) 1963. Bls. 136-165. En
hann víkur líka að þeim í öðmm ritum sínum, til
dæmis The Open Society and Its Enemies /-//,
London (Routledge & Kegan Paul) 1962 (fjórða
útgáfa). Ég vil geta þess að fyrir utan þá Heidegg-
er og Popper hefur samkennari minn í Háskóla
íslands, Mikael Marlies Karlsson, kennt mér heil
ósköp um frumherjana, einkum með leiftrandi
fyrirlestmm sínum í námskeiði um gríska heim-
speki sem við kenndum í sameiningu um árabil.
8. Karl Popper. Conjecturps.... Bls. 153-165. Grein
Kirks „Popper on Science and the Presocratics"
birtist í Mind 69, júlí 1960,318-339. Mind kemur
á Landsbókasafn.
9. ÁgústH. Bjarnason. Saga mannsandans III. Hell-
as, Reykjavík (Hlaðbúð) 1950. Bls. 144-152;
Þorsteinn Vilhjálmsson. Heimsmynd á hverfanda
hveli 1, Reykjavík (Mál og menning) 1986. Bls.
92-121; Patricia Kenig Curd og Eyjólfur Kjalar
Emilsson. „Frumherjar grískrar heimspeki" hjá
Þorsteini Þorsteinssyni (ritstjóra). Grikkland ár
og síð, Reykjavík (Hið íslenzka bókmenntafélag)
1991.
10. Sjá H. Diels og W. Kranz. Die Fragmente der
Vorsokratiker 1,67-76. Um flatarmálsfræðina sjá
A 11 á 76 eftir Próklosi.
11. Sjá um hann W.K.C. Guthrie. A Histoiy of Greek
Philosophyl, Cambridge (Cambridge University
Press) 1971. Bls. 52-54.
12. Kirk og Raven. Bls. 76. Eftir Aítíosi I, 3, 1.
13. Sama rit, 84.
14. W.K.C. Guthrie (op.cit.). Bls. 53n, eftir Cohen og
Drabkin. Source Book in Greek Science, 34 n. 2
og 44.
15. Godfrey Harold Hardy. Málsvörn stœrðfrœðings,
Reykjavík (Hið íslenzka bókmenntafélag) 1972.
Bls. 74.
16. Aristóteles. Frumspekin (Metaphysica) 983b21—
22.
17. Aristóteles. Um himininn (De Caelo) 294a28-34.
18. Kennari minn Henry David Aiken sagði mér
þessa sögu. Ég segi hana eftir minni. Önnur út-
gáfa af sögunni stendur í Sögu tímans eftir Steph-
en Hawking, Reykjavík (Hið íslenzka
bókmenntafélag) 1990. Bls. 41.
19. Aristóteles. Um himininn 295bl0.
20. Karl Popper. Conjectures . .. (op.cit.). Bls. 138.
21. Sjá W.K.C. Guthrie (op.cit). Bls. 83-89. Og Kirk
& Raven (op.cit). Bls. 108-118.
22. Sjá einkum Aristóteles. Eðlisfrœðin (Physica)
204b22-29.
23. Þessi samanburður, hvort sem hann stenzt gagn-
rýni íeinstökum atriðum eða ekki, er eitt af mörgu
til marks um hversu afleitt það er að fjalla um
„frumspeki" frumherjanna án alls tillits til
„heimsfræði" þeirra. Það er þó gert hjá Patriciu
Kenig Curd og Eyjólfi Kjalari Emilssyni (op.cit.)
Sbr. bls. 44.
24. Skyldleikinn með eindahyggjunni og ómælis-
kenningunni kemur við sögu í svip hjá W.K.C.
Guthrie (op.cit.) II. bindi. Bls. 394. En Guthrie
reynir ekki að nota Demókrítos til að bregða ljósi
á Anaxímandros.
25. Platón. Faídón 109A íSíðustu dögumSókratesar,
í íslenzkum búningi eftir Sigurð Nordal og Þor-
stein Gylfason, Hið íslenzka bókmenntafélag,
Reykjavík 1973, 189.
26. Sjá Faídón 70-72. Op.cit. bls. 121-125.
27. G.S. Kirk og J.E. Raven (op.cit). Bls. 119.
28. Þýðing Eyjólfs Kjalars Emilssonar íGrikldandár
og síð, 58.
29. Þess er skylt að geta að í útleggingu minni á
mótvægisrökunum í Faídóni geng ég lítið eitt
lengra en bókstafur textans leyfir, enda er það
óhjákvæmilegt vegna þess að eftir bókstafnum
vantar hlekki í röksemdakeðjuna.
30. Sjá W.K.C. Guthrie (op.cit.). I. bindi. Bls. 101-
104. Og Kirk og Raven. Bls. 141-142.
31. Plútarkos. Questiones conviviales 730E, A30. Sjá
W.K.C. Guthrie (op.cit). I. bindi. Bls. 102-103.
32. Þorsteinn Vilhjálmsson (op.cit.). Bls. 109.
33. Rökhyggja (rasjónalismi) er hér sú skoðun að
þekking sé reist á skynsemi fremur en reynslu, en
raunhyggja (empírismi) hin að reynslan sé grund-
völlur þekkingarinnar.
34. SjátildæmisWilburog Allen(op.cit).Bls. 15-19.
Sjá líka Patricia Kenig Curd og Eyjólfur Kjalar
Emilsson (op.cit). Bls. 45^17.
90
TMM 1991:4