Tímarit Máls og menningar - 01.09.1993, Page 21

Illugi: „(...) Er til nokkurs að velta fyrir
sér ögn dýpri ástæðum þess að einn maður
verður rithöfundur en annar ekki?“
Halldór: „(...) Ég hef ekkert svar við
þessari spurningu. Sjálfur hef ég enga gáfu
á við flesta rithöfunda sem ég hef kynnst og
það er eitthvað alveg sérstakt sem veldur
því að ég hef getað skrifað. Ég get sýnt þér
svart á hvítu hve aumur rithöfundur ég er í
alla staði. Sérðu þennan þykka búnka af
pappír? Þetta er ein grein, ein stutt grein
sem ég vann að sleitulaust í mánuð eða sex
vikur og skrifaði upp aftur og aftur. Svona
eru nú mín vinnubrögð. Ég gafst alveg upp
við greinina. Mér ber að þakka guði fyrir
meðan ég hef vit á hvenær ég er kominn á
villigötur. Þá getur enginn stoppað mig
nema ég sjálfur. Ég hef venjulega hætt við
hverja bók þegar ég fann að ég var farinn
að skemma hana aftur.“
Aftur?
Já, hún var kannski góð svona framan af,
fyrstu handritin af henni og eftir því sem ég
samdi hana um oftar slípaðist hún væntan-
lega og ýmislegt lagaðist en ég mátti alltaf
vara mig á því að lenda ekki í því sem heitir
troðmylla; þegar textinn fer sífellt í gegnum
sömu mylluna, sí ofan í æ. Ég vona að mér
hafi að minnsta kosti í flestum bókum mín-
um tekist að finna hvenær tími var til að
hætta (...) Bækur mínar styttust alltaf
eftir því sem ég gerði fleiri uppköst að
þeim. Það eru heilir kassarfullir af uppköst-
um að tiltölulega stuttum bókum. Þennan
sið hef ég haft eftir að ég fór að skrifa al vöru
bækur(...)“
***
Halldór víkur enn að vinnubrögðum sínum
í viðtali við Áma Þórarinsson í Helgarblaði
Vísis 24. apríl 1977\
Ámi: „Veitir það þér sjálfum alltaf jafn
mikla ánægju að skrifa?"
Halldór:„Sjálf vinnan með hendinni, að
skrifa, er mér mjög leið. Og ég skrifa ákaf-
lega vonda rithönd. Víst þarf enginn að lesa
hana nema ég sjálfur og ég á reyndar nógu
erfitt með það. En þegar maður er kominn
út í bók og búinn að skrifa til dæmis einn
kapítula sex til átta sinnum og beita til þess
allri sinni hugarorku, þá fer að verða dálítið
„garnan" að skrifa ef þú vilt nota það orð.
Ég hef alla tíð skrifað löng uppköst, venju-
lega með blýanti. Síðan ritstýri ég af mikilli
grimmd. Ur hundrað síðna blýantsuppkasti
verður kannski ein örk hreinskrifuð. Mikill
meiripartur fer í rusl. Meðan verið er að
bijóta til mergjar hugsunina sem á að vera
í setningunni er oft vandi að hnitmiða orðin
svo að þau myndi læsilegan og skiljanlegan
stfl. Þá skiptir meira máli að hvergi sé orði
ofaukið en eitthvað vanti. Þama verðurþró-
un úr hráu frumefni þar sem maður grfpur
hugmyndirnar út úr þokum hugans, þangað
til þær fara að taka á sig þokkalega lögun í
hinu ritaða máli eftir margar uppskriftir.
Þegar þar er komið fer að verða dálítið
„gaman“ að vinnunni."
Eitt af því sem sérkennir Halldór sem höf-
und eru allar þær eftirminnilegu persónur
sem honum hefur tekist að magna lífi svo
sumar hafa tröllriðið þjóðinni upp frá því,
hreinlega eins og stokkið út úr bókunum og
ganga sprellhfandi um á meðal vor. Fljótleg
aðferð til að mæla umfang þessa sérkennis
Halldórs er að bera hann saman við aðra
höfunda — og nú getur hver svipast um í
eigin hugskoti eftir eftirminnilegum per-
sónum á bókmenntaakrinum. Að því búnu
blasir aftur við okkur hin Laxneska hersing.
Og við spyrjum: hvemig er þetta mögulegt?
alveg þangað til neðri kjálkinn nemur við
bringubein.
Persónusköpun ber á góma í áðurnefndu
viðtali Illuga Jökulssonar frá 1983:
TMM 1993:3
19