Tímarit Máls og menningar - 01.06.1994, Side 23

JÓNAS HALLGRÍMSSON
Dregnar eru litmjúkar
dauðarósir
á hrungjörn lauf
í haustskógi.
Svo voru þínir dagar
sjúkir en fagrir,
þú óskabarn
ógæfunnar.
Ég hef aldrei getað varist þeirri hugsun að hér hefði Jóhann átt að sleppa
síðari helming kvæðisins, leyfa myndinni að standa, og láta kennisviðið (sé
litið á ljóðið sem myndhverfingu um ævi Jónasar) birtast í heiti kvæðisins
einu saman. Ég vona að lesendur fyrirgefi mér þennan leik með kvæðið, en
sjái menn það þannig fyrir sér er það ekki fjarri ímagismanum, og líkast til
nærri honum í tíma. Áhugasvið þess eða studium sjáum við með bók-
menntasögulegum gleraugum, með því sem við kunnum að vita um ævi
Jónasar Hallgrímssonar og kannski Jóhanns sjálfs. En punktur þess er hin
fyrirvaralausa, sterka tilfinning um tímann og hverfulleikann sem það vekur,
ekki síst með hinu einkennilega orði „dauðarósir“ — áminning magnaðs
kvæðis um óslítanlega samfylgd lífs og dauða.
Loks er hér eitt undirfurðulegt kvæði eftir Gyrði Elíasson:8
SUNNUDAGSMORGUNN AÐ VETRARLAGI
I undirheimum
standa þrír hvítir fuglar
í gluggakistu
og á gólfinu er dálítið borð
og undir borðinu sitja
nokkrir timburmenn og
spila rommí
Mætti ég biðja lesandann að dæma sjálfan um þetta kvæði, velta fyrir sér
mynd þess og merkingu. Og kannski spyrja sig: hver er punkturinn? Hvað
ef timburmennirnir hefðu spilað bridds? Eða lomber? Og kannski setið við
borðið.
„Punktur“ listaverks er bæði persónulegri og afstæðari en túlkun þess.
Hann er auðþekktastur þegar hann vantar, þegar við sjáum eða lesum verk
TMM 1994:2
21