Tímarit Máls og menningar - 01.06.1994, Blaðsíða 103

samspili (hryðjuverka og valdbeitingar, öflugur stuðningur meðal fjöl-
mennra lágstétta við hreyfingu sem hefur þurft að verða að leynisamtökum
vegna ofsókna ríkisvalds sem er í senn of valdamikið og valdalaust, lýðræðis-
þróun í blindgötu, o.s.frv.). Þessi hræðilega viðureign gæti ekki haldið áfram
með tilheyrandi blóðsúthellingum saklausra fórnarlamba ef ekki væri til
staðar þriðji þátturinn, einfaldur og nafnlaus. Hér á ég við efnahagsástandið
í landinu, fólksfjölgunarvandann, atvinnuleysið og þá leið sem valin var fyrir
löngu til uppbyggingar í efnahagslífinu. Þessi þriðji þáttur kyndir undir
viðureign sem ég hefði kannski ekki átt að lýsa sem átökum tveggja jafn-
stæðra afla. (Sumir alsírskir vinir mínir gagnrýna þessa lýsingu; þeir telja að
valdbeiting ríkisvaldsins og ógilding kosninganna hafi verið eina mögulega
svarið við valdaránstilraun sem búið var að undirbúa lengi og beindist gegn
sjálfu lýðræðinu; það er hægt að skilja þessa afstöðu en það verður að finna
leið til að ræðast við, skiptast á skoðunum, leið sem getur bundið enda á
vopnaskakið og ýtt undir þá þróun sem nú hefur verið stöðvuð). Og þá er
komið að því sem ég nefni þriðja nafnlausa aðilann, því sé hann tekinn inn
í myndina sjáum við að ábyrgðin á ástand-
inu nú nær langt aftur og varðar ekki ein-
vörðungu Alsírmenn. Ég minni á það sem
við sögðum áðan um hinar táknrænu Er-
lendu skuldir. Þær eru að sliga landið. Það
verður að minna á þetta, ekki til að unnt
verði að efna enn einu sinni til réttarhalda,
heldur til að vekja athygli á samábyrgð okk-
ar. Með fullri virðingu fyrir því sem heyrir
fyrst og fremst undir sjálfa ríkisborgara
Alsír, þá erum við öll tengd þessu, berum öll
ábyrgð, sérstaklega við Frakkar af allt of aug-
ljósum ástæðum. Við getum ekki skorast
undan þessari ábyrgð, m.a. gagnvart þeim
fjölda Alsírbúa sem reynir að láta ekki und-
an ofstækinu og öllum þeim sem reyna að hræða fólk til hlýðni. Þið vitið að
þeir leggja líf sitt að veði. (Fórnarlömb morðanna sem framin hafa verið upp
á síðkastið eru oft menntamenn, fréttamenn og rithöfundar; þetta þýðir þó
ekki að gleyma eigi hinum fjölmörgu óþekktu fórnarlömbum; það er í
þessum anda sem við komum nokkur saman, að frumkvæði Pierre Bour-
dieu, í Stuðningsnefnd alsírskra menntamanna (Comité international de
soutien aux intellectuels algériens (CISIA)-, en nokkrir af stofnendum nefnd-
arinnar hafa þegar orðið fyrir morðhótunum.) Þið voruð að segja að sumir
teldu að tilvist Alsírs sem ríkis væri ekki aðeins erfið, heldur að ríkið hefði
aldrei átt sér lífrænan, náttúrulegan eða stjórnmálalegan tilvistargrundvöll.
Það er hægt að skilja þetta á ýmsa vegu. Ein leiðin væri að nefna sundrungu
og skiptingu þessarar þjóðar sem samanstendur af Aröbum og Berbum, öll
TMM 1994:2
101