Tímarit Máls og menningar - 01.06.2000, Page 40

Bænir og dagleg vinna eiga ekki, segir Martínus konum, að hindr-
ast af líkamans óhófi og vellystingum, en þó á ekki að vera svo hóf-
samur að það skaði heilsu og hindri eðlilega hvíld. Með tilvitnun í
Biblíuna hræðir hann meyjar frá öllu óhófi: „Verið sparneytnir og
vakið því yðar mótstandari djöfullinn gengur um kring sem grenj-
andi ljón og leitar að þeim sem hann kunni að svelgja.“ Önnur til-
vitnun hans í sama rit hefur elst betur: „Sá sem hóflega étur lifir
þess lengur.“ Auk þess minnir hann meyjarnar á að fólk hefði lifað
svo lengi fyrir Nóaflóð vegna þess að kjötát og vfndrykkja var þá
ekki farin að tíðkast. Hófsins eiga jómfrúr að gæta, þótt þær megi
vita að það er ekki synd fyrir guði að drekka einn víndrykk.
4 réttlæti
Á 18. öld koma fram þær réttlætishugmyndir sem við búum við síð-
an. Þær brutu upp þær hugmyndir sem tengdu þjóðfélagslegt órétt-
læti, sem eldgos og aðra óáran við guðs réttlæti. Seint á 19. öld
dregur svo Ibsen algilt réttlæti lýðræðisins í efa.
Ég er ósammála því sem þú segir en ég mun verja allt til dauða rétt
þinn til að segja það.
eignað Voltaire
Allir skulu vera jafnir fyrir lögunum.
Frönsku mannréttindalögin 1789
Frelsi er fólgið í því að geta gert allt sem ekki kemur niður á öðrum.
Frönsku mannréttindalögin 1789
Og ég mótmæli í nafni konungs og þjóðarinnar þessari aðferð og ég
áskil þinginu rétt til að klaga til konungs vors yfir lögleysu þeirri
sem hér er höfð í frammi.
Jón Sigðurðsson á Þjóðfundinum 1851
Hættulegasti óvinur sannleika og frelsis okkar á meðal er hinn
pottþétti meirihluti.
Henrik Ibsen: Þjóðníðingur.
5 trú
Tilvitnun í Dyggðaspegil nægir til að rifja upp þann guðsótta, er
tengdist synd og refsingu, sem einkenndi kristni síðari alda. Hér
kemur líka fram hreinskilnin sem er nú orðin að höfuðdyggð sam-
kvæmt Gallup. Trúarheimurinn er deo-centrískur, hið góða kemur
frá guði ekki frá manni sjálfum.
38
www.malogmenning.is
TMM 2000:2