Morgunblaðið - 19.02.2015, Blaðsíða 87

MENNING 87
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. FEBRÚAR 2015
Valgerður Hafstað (1930-2011) mun hafa sýnt verksín í fyrsta skipti í GalerieLa Rouge árið 1957 á sam-
sýningu með Gerði Helgadóttur
(1928-1975) myndhöggvara. Báðar
voru þá búsettar í Parísarborg eftir
að hafa numið þar myndlist. Leiðir
myndverka þeirra liggja nú aftur
saman á tveimur sýningum á efri
hæð Listasafns Kópavogs, Gerð-
arsafns. Efnt hefur verið til sýningar
á verkum Valgerðar undir yfirskrift-
inni „Andvari“ í öðrum salnum og í
hinum stendur yfir innsetningin
„Stúdíó Gerðar“, sem jafnframt er
smiðja og fræðslusýning um Gerði.
Á sýningunni og í smiðjunni „Stúd-
íó Gerðar“ eru aðgengilegir sýning-
artextar á veggjum og salnum er
skipt hugvitsamlega upp í „herbergi“
í þeim tilgangi að varpa ljósi á ólíka
þætti í listsköpun Gerðar Helgadótt-
ur. Sýningarreynslan verður þannig
eins og lítið ævintýri þar sem hægt
er að hverfa á vit fortíðar og fá inn-
sýn í vinnustofu Gerðar í París, og
taka virkan þátt í sköpuninni. Þegar
undirritaða bar þar að garði var ljóst
að yngri kynslóðir sýningargesta
höfðu ekki látið sitt eftir liggja.
„Stúdíó Gerðar“ er metnaðarfull og
vel heppnuð fræðslusýning og ekki
spillir fyrir að hún er í aðalsal safns-
ins (en ekki á neðri hæð, í hlið-
arherbergi eða jafnvel skoti við stiga
eins og oft er raunin með slíkt starf í
listasöfnum hérlendis, þótt vandað
sé). Á neðri hæð safnsins er svo
áfram unnt að öðlast innsýn í list-
sköpun Gerðar, m.a. með því að
skoða þar tímalínu um feril hennar
og horfa á heimildarmyndina Líf fyr-
ir listina.
Sýningin „Andvari“ er forvitnileg
enda hafa verk Valgerðar Hafstað
fremur sjaldan sést á sýningum hér-
lendis. Hún var virk í íslensku listalífi
þegar strangflatarlistin var áberandi
á 6. áratug 20. aldar og má á sýning-
unni sjá nokkuð af geómetrískum af-
straktverkum sem hún vann með
gvasslitum á pappír um miðbik þess
áratugar. Verkin einkennast af form-
rænni fjölbreytni, svífandi hreyfingu
og léttleika sem er nokkuð ólík þeirri
formfestu sem einkennir geómetrísk
málverk margra kollega hennar hér
á landi á sama tíma. Í afstrakt-
málverkum frá 1959 sést hvar hún
hefur horfið frá hreinum flötum og
skýrum línum geómetríunnar, og
sett í öndvegi túlkun birtunnar á ljóð-
rænan hátt.
Áhorfandinn verður hins vegar að
geta í eyðurnar varðandi listsköpun
Valgerðar á 7., 8. og 9. áratugnum því
engin verk er að sjá frá þessu tíma-
bili utan eins verks dagsetts 1988-
1990. Engin skýring er gefin á þessu.
Stærsti hluti verkanna á sýningunni
er frá 10. áratugnum auk verka frá
upphafi 21. aldar og er óhlutbundið
myndmál þar áfram í fyrirrúmi.
Yngri verkin á sýningunni hafa til að
bera pastelkennda mýkt þar sem
áherslan er gjarnan á miðlægt, fern-
ingslaga form (stundum húsaform),
sem í verkum nr. 30-37 leiða hugann
að ferningum í súprematisma rúss-
neska listamannsins Malevich, eða
þá að myndflöturinn skiptist upp í
mörg form, oft ferninga. Verkin
hanga gjarnan þétt saman á vegg en
maður veltir fyrir sér hvort fínleg
mýktin í myndum Valgerðar þarfn-
ast ekki meiri nándar við áhorfand-
ann og sýningarsals sem heldur bet-
ur utan um þau en hinn víðáttumikli
salur Gerðarsafns. Sýningarborð
með skissum og módelstúdíum frá
Parísarárunum skapar tilbreytingu í
salnum en heildaryfirbragð sýning-
arinnar er fulldauft og einhæft.
Jón B.K. Ransu ritar texta í sýn-
ingarskrá og bendir þar á að Val-
gerður hafi, eins og ýmsir afstrakt-
listamenn aðrir, verið áhugasöm um
dulspeki og andlegar víddir tilver-
unnar og er áhugavert að skoða sýn-
inguna með það í huga. Hins vegar er
ekki ljóst hvað hann á við þegar hann
segir að með hliðsjón af áhuga Val-
gerðar á esóterisma séu óhlutbundin
verk hennar „ekki gerð fyrir list-
arinnar sakir“, heldur séu þau hluti
af löngu ferli innri könnunar. Þetta
mætti skilja sem svo að listrænt gildi
verkanna væri aukaatriði. En er list-
sköpun ekki ávallt hluti af könn-
unarferli á innri og ytri veruleika?
Tengsl milli verkanna og hins and-
lega eru gefin til kynna sem leið-
arstef sýningarinnar í sýningartext-
anum og raunar einnig með
yfirskriftinni „Andvari“ – en þó er
þessum tengslum ekki fylgt mark-
visst eftir á sýningunni sjálfri.
Sýningin á verkum Valgerðar nýt-
ur á vissan hátt góðs af kraftinum
sem stafar frá vinnustofu Gerðar en
við samanburðinn vakna hins vegar
spurningar, t.d. um það hvers vegna
þar séu ekki einnig upplýsandi sýn-
ingartextar á vegg (og ef til vill eins
og ein mynd af Valgerði við iðju
sína). Þótt ólíkar væru deildu Val-
gerður og Gerður áhuga á óhlut-
bundinni myndtjáningu og dulspeki
auk sameiginlegrar reynslu í París.
Þessi tengsl listamannanna eru ekki
dregin fram í safninu en með því að
upplýsa sýningargesti betur um þau,
hefði óneitanlega kviknað líflegri
samræða milli sýninganna tveggja.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Sýningin „Verkin einkennast af formrænni fjölbreytni, svífandi hreyfingu og léttleika sem er nokkuð ólík þeirri
formfestu sem einkennir geómetrísk málverk margra kollega hennar hér á landi á sama tíma,“ segir rýnir um verk
Valgerðar Hafstað (1930-2011). Sýningin er í Gerðarsafni í Kópavogi og lýkur á sunnudaginn kemur.
Innsýn, útsýn
Listasafn Kópavogs –
Gerðarsafn
Valgerður Hafstað –
Andvari / Stúdíó Gerðar
bbbmn
Til 22. febrúar 2015. Opið þri.-su. kl. 11-
17. Aðgangur kr. 500. Börn og ung-
menni yngri en 18 ára, aldraðir, örk-
yrkjar, námsmenn: ókeypis. Frítt á mið-
vikudögum.
ANNA JÓA
MYNDLIST
Myndlistarmað-
urinn Baldvin
Einarsson stýrir
ókeypis ör-
námskeiðum í
listmálun fyrir
14 ára og eldri í
Hugmyndasmiðj-
unni á Kjarvals-
stöðum í dag og á
morgun milli kl.
13 og 16. „Hugmyndasmiðjan er op-
in smiðja fyrir alla. Tilgangurinn er
að veita börnum innblástur í mynd-
list og gefa þeim tækifæri til að
rannsaka hana og uppgötva,“ segir
m.a. í tilkynningu frá safninu. Þar
kemur einnig fram að námskeiðið
sé sett upp í tengslum við vetrarfrí
sem stendur yfir í flestum grunn-
skólum þessa daga. Ekki þarf að
skrá sig á námskeiðin.
Ókeypis örnám-
skeið í listmálun
Kjarvalsstaðir.
Ramona Harrison, fornleifafræðingur við City Univers-
ity of New York (CUNY), og Árni Einarsson, dýravist-
fræðingur, forstöðumaður Náttúrurannsóknastöðvar-
innar við Mývatn og gestaprófessor við Líf- og
umhverfisvísindadeild Háskóla Íslands, flytja erindi í
fyrirlestraröð Miðaldastofu Háskóla Íslands um Land-
nám Íslands í stofu 101 í Odda í Háskóla Íslands í dag kl.
16.30.
Harrison segir frá fornleifarannsóknum á Siglunesi
og í Hörgárdal og vitnisburði fornleifa þar um mannlíf á
svæðinu á fyrsta skeiði Íslandsbyggðar. Árni segir frá
600 km af torfgörðum frá þjóðveldisöld sem fundist hafa, einkum í Þing-
eyjarsýslu. Aðgangur ókeypis. Allir velkomnir á meðan húsrúm leyfir.
Hvor fyrirlestur tekur um 20 mínútur í flutningi.
Fornleifar frá landnámsöld
Árni Einarsson
Tjarnargötu 12 | 101 Reykjavík | sími 527 2100 | tjarnarbio.is
Hrikalegir (Aðalsalur)
Fös 20/2 kl. 21:00 Fös 27/2 kl. 21:00 Lau 28/2 kl. 21:00
Eldbarnið (Aðalsalur)
Sun 22/2 kl. 14:00 Sun 1/3 kl. 14:00
Martröð (Aðalsalur)
Lau 21/2 kl. 21:00
Skepna (Aðalsalur)
Sun 1/3 kl. 20:00
AUKASÝNING
Billy Elliot (Stóra sviðið)
Fös 6/3 kl. 19:00 frums. Fim 19/3 kl. 19:00 8.k. Sun 12/4 kl. 19:00 13.k
Lau 7/3 kl. 19:00 2 k. Fös 20/3 kl. 19:00 aukas. Fim 16/4 kl. 19:00 14.k
Sun 8/3 kl. 19:00 3.k. Sun 22/3 kl. 19:00 9.k Fös 17/4 kl. 19:00 15.k
Þri 10/3 kl. 19:00 aukas. Fim 26/3 kl. 19:00 aukas. Sun 19/4 kl. 19:00 aukas.
Mið 11/3 kl. 19:00 4.k. Fös 27/3 kl. 19:00 aukas. Mið 22/4 kl. 19:00
Fim 12/3 kl. 19:00 5.k. Sun 29/3 kl. 19:00 10.k Fim 23/4 kl. 19:00
Sun 15/3 kl. 19:00 6.k. Mið 8/4 kl. 19:00 11.k Fös 24/4 kl. 19:00
Þri 17/3 kl. 19:00 aukas. Fim 9/4 kl. 19:00 12.k
Mið 18/3 kl. 19:00 7.k. Lau 11/4 kl. 19:00 aukas.
Fjölskyldusýning í hæsta gæðaflokki
Dúkkuheimili (Stóra sviðið)
Sun 22/2 kl. 20:00
Síðasta sýning
Lína langsokkur (Stóra sviðið)
Lau 21/2 kl. 13:00 Sun 8/3 kl. 13:00 Sun 22/3 kl. 13:00
Sun 22/2 kl. 13:00 Lau 14/3 kl. 13:00 Lau 28/3 kl. 13:00
Lau 28/2 kl. 13:00 Sun 15/3 kl. 13:00 Sun 29/3 kl. 13:00
Sun 1/3 kl. 13:00 Lau 21/3 kl. 13:00 Sun 12/4 kl. 13:00
Sterkasta stelpa í heimi er mætt á Stóra sviðið
Kenneth Máni (Litla sviðið)
Fös 20/2 kl. 20:00 Lau 28/2 kl. 20:00 Fös 13/3 kl. 20:00
Lau 21/2 kl. 20:00 Fös 6/3 kl. 20:00 Lau 14/3 kl. 20:00
Fös 27/2 kl. 20:00 Lau 7/3 kl. 20:00 Lau 21/3 kl. 20:00
Stærsti smáglæpamaður Íslands stelur senunni
Öldin okkar (Nýja sviðið)
Fös 20/2 kl. 20:00 Lau 21/2 kl. 20:00 Lau 28/2 kl. 20:00
Lau 21/2 kl. 17:00 Fös 27/2 kl. 20:00 Sun 1/3 kl. 20:00
Síðustu sýningar
Beint í æð (Stóra sviðið)
Fös 20/2 kl. 20:00 Lau 28/2 kl. 20:00 Lau 21/3 kl. 20:00
Lau 21/2 kl. 20:00 Fös 13/3 kl. 20:00
Fös 27/2 kl. 20:00 Lau 14/3 kl. 20:00
Sprenghlægilegur farsi
Ekki hætta að anda (Litla sviðið)
Fim 19/2 kl. 20:00 Fim 26/2 kl. 20:00
Sun 22/2 kl. 20:00 Sun 1/3 kl. 20:00
Nýtt verk eftir Auði Övu Ólafsdóttur
Taugar - Íslenski dansflokkurinn (Nýja sviðið)
Sun 22/2 kl. 20:00 4.k. Fim 26/2 kl. 20:00 5.k.
Tvö nýstárleg og óhefðbundin dansverk
Beint í æð! –★★★★ , S.J. F.bl.
leikhusid.is Konan við 1000° – ★★★★ „Í stuttu máli fá töfrar leikhússins að njóta sín“
– Morgunblaðið
HVERFISGATA 19551 1200 LEIKHUSID.IS MIDASALA@LEIKHUSID.IS
Sjálfstætt fólk - hetjusaga (Stóra sviðið)
Fim 19/2 kl. 19:30 Aukas. Fös 27/2 kl. 19:30 23.sýn Lau 7/3 kl. 19:30 26.sýn
Fös 20/2 kl. 19:30 21.sýn Lau 28/2 kl. 19:30 24.sýn Sun 15/3 kl. 19:30 27.sýn
Lau 21/2 kl. 19:30 22.sýn Fös 6/3 kl. 19:30 25.sýn
Ný sviðsetning frá sömu listamönnum og færðu okkur Engla alheimsins.
Konan við 1000° (Stóra sviðið)
Fim 26/2 kl. 19:30 Aukas. Fim 5/3 kl. 19:30 Aukas. Lau 14/3 kl. 19:30 Aukas.
Aukasýningar á Stóra sviðinu.
Karitas (Stóra sviðið)
Sun 22/2 kl. 19:30 34.sýn Sun 1/3 kl. 19:30 35.sýn Sun 8/3 kl. 19:30 36.sýn
Allra síðustu sýningar.
Kuggur og leikhúsvélin (Kúlan)
Lau 21/2 kl. 13:00 5.sýn Sun 22/2 kl. 15:00 8.sýn Sun 1/3 kl. 13:00 11.sýn
Lau 21/2 kl. 15:00 6.sýn Lau 28/2 kl. 13:00 9.sýn Sun 1/3 kl. 15:00 12.sýn
Sun 22/2 kl. 13:00 7.sýn Lau 28/2 kl. 15:00 10.sýn
Kuggur og félagar geysast nú upp á svið í Þjóðleikhúsinu í fyrsta sinn!
Klókur ertu, Einar Áskell (Brúðuloftið)
Lau 21/2 kl. 16:00 2.sýn Lau 7/3 kl. 14:00 5.sýn Lau 14/3 kl. 16:00 8.sýn
Lau 28/2 kl. 14:00 3.sýn Lau 7/3 kl. 16:00 6.sýn
Lau 28/2 kl. 16:00 4.sýn Lau 14/3 kl. 14:00 7.sýn
Hinn uppátækjasami Einar Áskell í fallegri og skemmtilegri brúðusýningu