Dagblaðið Vísir - DV - 09.03.2012, Blaðsíða 13

Landsdómur 13Helgarblað 9.–11. mars 2012
Icesave ekki „tær snilld“
n Jón Sigurðsson sagði bankana trausta í Landsbankablaði
É
g held að það sé óhætt að segja
að Icesave hafi ekki verið tær
snilld eins og einn bankastjórinn
orðaði það,“ sagði Jón Sigurðs-
son, fyrrverandi stjórnarformaður
Fjármálaeftirlitsins, í vitnaleiðslum í
landsdómi á miðvikudag.
Þrátt fyrir þessa skoðun sína var
hann í viðtali við tímarit sem Lands-
bankinn gaf út skömmu áður en Ice-
save-reikningarnir í Hollandi voru
kynntir. „Mér datt það ekki í hug
að þeir ætluðu að opna í Hollandi,“
sagði Jón en hann sagði einnig að
viðtalið hefði verið tekið í apríl 2008,
löngu áður en það birtist svo í tíma-
ritinu Moment. Jón sagðist einnig
hafa haldið að um væri að ræða ein-
hvers konar innanhúss- eða starfs-
mannablað Landsbankans.
Í viðtalinu lýsti Jón því yfir að ís-
lensku bankarnir, og þar með Lands-
bankinn, væru traustir. Vísaði hann
til ársreikninga bankanna frá árinu
áður og fyrsta ársfjórðungsuppgjöri
sem þá hafði nýverið verið birt. Sama
hvenær árs viðtalið var tekið er ljóst
að Jóni hafi verið fullkomlega ljóst
að erfið staða væri hjá bönkunum og
að mikilvægt væri fyrir bankana að
minnka efnahagsreikninga sína.
Leiða má að því líkur að Jón hafi
viljandi ekki talað um þessa hættu-
legu stöðu sem var uppi til að tala
ekki niður bankana, eins og það
hefur verið kallað.
Jón hefur áður lýst mikilvægi þess
að koma í veg fyrir óstöðugleika.
Þessu lýsti hann meðal annars í inn-
gangsorðum að efnahagsstefnu Sam-
fylkingarinnar fyrir kosningarnar
2007. Þar sagði hann íslenska hag-
kerfið í miklu ójafnvægi. Þá sagði
hann viðskiptahallann slíkan og benti
þá á að hann mældist 27% af lands-
framleiðslu, helmingur þess séu
vaxtagreiðslur til útlanda. „Hættan er
sú að Ísland missi trúverðugleika á al-
þjóðlegum fjármálamörkuðum, en
þá væri voðinn vís,“ segir í efnahags-
stefnu Samfylkingarinnar fyrir kosn-
ingar árið 2007. Undir orðin ritar Jón
Sigurðsson, Reykjavík 29. mars 2007.
adalsteinn@dv.is/atli@dv.is
Hlátrasköll
í landsdómi
Það hefur nokkrum sinnum gerst
frá því að landsdómur var settur
að hlátrasköll brjótast út í dóm-
salnum. Flest tilfellin eru líklega í
tengslum við ummæli Markúsar
Sigurbjörnssonar, forseta lands-
dóms, en hann hefur ítrekað
minnt málflytjendur á tímamörk.
Í eitt þeirra skipta lék hann sér
að orðum og sagði: „Það kann
að blasa við hlutfallsvandi gagn-
vart klukkunni.“ Þar lék hann sér
að orðinu hlutfallsvandi en það
hefur verið títt rætt í dómsalnum
í samhengi við stærð banka-
kerfisins gagnvart þjóðarfram-
leiðslu á Íslandi fyrir hrun. Líka
mátti heyra hlátur í salnum þegar
Markús minnti Andra Árna-
son, verjanda Geirs Haarde, á að
munnlegur málflutningur í mál-
inu væri í næstu viku. „Munn-
legur málflutningur fer fram í
næstu viku,“ sagði Markús þegar
verjandinn gerði athugasemd við
það að svo virtist sem innláns-
söfnun Landsbankans á Icesave-
reikninga í Hollandi væri meðal
ákæruatriða.
Björgvin var
vel upplýstur
Það virðast öll vitnin sem komið
hafa fyrir landsdóm vera sam-
mála um það að Björgvin G. Sig-
urðsson, fyrrverandi viðskipta-
ráðherra, hafi verið vel upplýstur
um stöðu íslenska fjármálakerf-
isins í aðdraganda hrunsins árið
2008. Fyrrverandi aðstoðarmaður
hans og tveir fyrrverandi ráðu-
neytisstjórar úr viðskiptaráðu-
neytinu hafa borið vitni um að
öllum upplýsingum sem Björgvin
þurfti á að halda hafi verið komið
á framfæri við hann. Í rannsókn-
arskýrslu Alþingis var hins vegar
ekki annað hægt að skilja en að
rannsóknarnefndin teldi að upp-
lýsingum hafi verið haldið frá
Björgvini og honum haldið utan
við stórar ákvarðanatökur, þrátt
fyrir að hann hafi verið ráðherra
bankamála.
Fékk áfall
eftir fæðing-
arorlof
„Ég sat nú bara einn fund í
þessum samráðshópi áður en
ég fór í fæðingarorlof þannig ég
hafði ekki mikinn samanburð
en ég varð fyrir miklu áfalli út
af stöðunni. Ég hafði ekki vitað
af þessari stöðu þegar ég var í
fæðingarorlofi,“ sagði Jónína S.
Lárusdóttir, fyrrverandi ráðu-
neytisstjóri í viðskiptaráðuneyt-
inu, um fundi samráðshópsins.
„Ég las fundargerðirnar og var þá
í áfalli,“ en það gerði hún eftir að
hafa komið úr fæðingarorlofi 1.
ágúst 2008.
Fyrrverandi stjórnarformaður FME Jón Sigurðsson sagði við skýrslutöku að Icesave
hafi ekki verið sú tæra snilld sem bankastjóri Landsbanka vildi meina.
„Ekki þrýstingur frá
einum né neinum“
Þ
orsteinn Már Baldvins-
son, fyrrverandi stjórnar-
formaður Glitnis, hafnar því
að stjórnvöld hafi með ein-
hverjum hætti þrýst á eigna-
sölu bankans eða að hann myndi
með einhverju öðru móti minnka
efnahagsreikning sinn. Hann segir
að stjórn bankans hafi að eigin frum-
kvæði hafið aðgerðir sem miðuðu
að því að minnka bankann. „Það var
ekki þrýstingur frá einum né neinum
um þau mál,“ sagði hann úr vitna-
stúkunni í landsdómsmálinu yfir
Geir H. Haarde, fyrrverandi forsætis-
ráðherra. „Það var ákvörðun stjórnar
að minnka bankann og unnið var af
heilindum að því máli.“
Ber ekki saman við aðra
Þeir starfsmenn Seðlabanka Íslands
og Fjármálaeftirlitsins sem komið
hafa fyrir dóminn hafa allir sagt að
talað hafi verið við bankana um að
þeir yrðu að minnka efnahagsreikn-
ing sinn. Það hefur þó ekki kom-
ið skýrt fram hvort að það hafi ver-
ið gert með einhverjum formlegum
hætti. Þorsteinn Már sagðist hins
vegar aldrei hafa orðið var við það
hjá stjórnvöldum að krafa væri uppi
um að bankarnir minnkuðu efna-
hagsreikninga sína. „Nei, það er
ekki,“ sagði hann aðspurður hvort
hann persónulega, sem stjórnar-
formaður bankans, hafi fundið fyrir
þrýstingi stjórnvalda um að bankinn
minnkaði.
Einn af ákæruliðunum í ákær-
unni á hendur Geir Hilmari Ha-
arde, fyrrverandi forsætisráðherra,
er að hann hafi ekki beitt sér nægi-
lega fyrir því að bankarnir minnkuðu
efnahagsreikning sinn eða flyttu höf-
uðstöðvar sínar úr landi. Það hefur
margoft komið fram fyrir dómnum
að Geir hafi ekki talið sig hafa nein-
ar valdheimildir eða lagaheimildir til
að knýja bankana til að minnka efna-
hagsreikninga sína eða koma höfuð-
stöðvum þeirra úr landi. Flest vitnin
hafa stutt þá málsvörn hans.
Reyndu að selja eignir
Þorsteinn benti á nokkur atriði sem
hann sagði sýna að Glitnir hafi ráðist
í það að minnka rekstrarkostnað sinn
árið 2008. Nefndi hann til að mynda
tilraun til sölu á starfsemi bankans
í Noregi auk uppsagna á um 200
starfsmönnum á fyrstu mánuðum
þess árs. Eins og margoft hefur kom-
ið fram í landsdómi og í fjölmiðlum
gekk salan á norskum eignum Glitnis
ekki upp. „Ég hef enga skoðun á því,“
svaraði Þorsteinn aðspurður hvort
hann teldi að salan gæti hafa tekist
hefði Glitnir byrjað söluferlið fyrr.
„Ég held að það hafi verið talað
um að losa þar um eignir og lán upp
á 900 milljónir evra,“ sagði Þorsteinn
um hvaða áhrif salan hefði haft á
stöðu Glitnis. Sagði hann að nánast
hafi verið búið að ganga frá sölunni
þegar bandaríski bankinn Lehman
Brothers féll 15. september 2008. Fall
þess banka setti strik í reikninginn og
féll þá skandinavíski bankinn Nor-
dea frá kaupunum á eignum Glitnis.
Þorsteinn sagði þó Glitni hafa trúað
að hægt hafi verið að selja eignirnar
en erfið staða var á fjármálamörkuð-
um allt árið 2008.
Vildi sjálfur sameiningu
Þorsteinn Már sagði fyrir dómnum
að það hafi verið hans eigin skoðun
að með tímanum þyrfti að sameina
einhverja banka á íslenskum banka-
markaði. Sagði hann kostnaðinn við
bankakerfið einfaldlega hafa verið
of mikinn. Til stóð að sameina Glitni
og Byr haustið 2008 en ekkert varð
úr þeirra sameiningu. „Ég held að
ég hafi sagt honum þessa skoðun á
þessu máli, en það var það sem þetta
var, bara skoðun,“ sagði Þorsteinn
aðspurður hvort hann hafi sagt Geir
Haarde frá vilja til frekari sameining-
ar á bankamarkaði.
Þorsteinn segist hafa hitt Tryggva
Þór Herbertsson, sem starfaði sem
efnahagsráðgjafi forsætisráðherra
árið 2008, og Björgólf Guðmunds-
son, þáverandi stjórnarformann
Landsbankans, á fundi þar sem
hugsanleg sameining bankanna var
rædd. „Ég hitti Tryggva, að beiðni
Tryggva, og Björgólf Guðmunds-
son og þar var bara laust rætt um
það hvort að það væri æskilegt… ég
er nú bara að rifja þetta upp… Það
var farið örstutt yfir það að kostn-
aður við rekstur íslensks bankakerf-
is væri of hár. Það var ekkert meira
lagt í þennan fund,“ sagði Þorsteinn
Már og bætti við að hann hafi ekki
lesið mikið í fundinn. „Ég leit svo á
að það væri ekki áhugi, af Lands-
bankans hálfu, ekkert sem menn
ættu að skoða á næstunni. Þetta var
ekki rætt meira.“
Aðalsteinn Kjartansson
blaðamaður skrifar adalsteinn@dv.is
„Það var ákvörðun
stjórnar að minnka
bankann.
n Segir stjórn Glitnis hafa haft frumkvæði að því að minnka stærð hans
Vildi sameiningu banka Þorsteinn Már
sagði að það hafi verið hans eigin skoðun að
með tímanum þyrfti að sameina einhverja
íslenska banka. Mynd AðALStEinn KJARtAnSSonTelur neyðarlögin
hafa fellT bankann