Són - 01.01.2004, Page 62

GUNNAR SKARPHÉÐINSSON62
fyrstu, 1. vísu) í merkingunni ‘gráta, barma sér’. Ekki er auðvelt að finna
hliðstæðu við þennan málshátt en hér kann að vera á ferð sú kristilega hugs-
un að dauðinn sé í raun kærkominn og upphaf betra hlutskiptis. 7 þannig hefir
mér lagst í lund: eins konar innskot til fyllingar, stendur líklega með næstu
braglínu á eftir: ‘ég er þeirrar skoðunar’. 8 langviðrum skal eyða grund: ‘lang-
varandi ótíð getur lagt landið í auðn’. Í safni Guðmundar Jónssonar81 er
þessi málsháttur af lángviðrum og lagaleysi mun land vort eyðast.
1 sjaldan hittist feigs vök frörin:
þessi málsháttur er til í ýms-
um myndum, til dæmis ekki
frýs á feigs vök. frörinn: ‘freð-
inn, frosinn’, forn lh.þt. af so.
frjósa. Í handritinu stendur
„frerin“ en Jón Þorkelsson82
taldi rétt að lesa frörin sem er
eldri orðmynd enda fæst þá
fullkomið rím. Hugmyndin
um vök hins feiga kemur
víða fram í íslenskum bókmenntum allt fram á okkar daga. Kunn er vísa
Indriða Þórkelssonar á Fjalli: „Eina þá er aldrei frýs / Úti á heljarvegi /
Kringda römmum álnar-ís / Á sér vök hinn feigi.“ 2 fljóðin verða að öldrum
kjörin: Finnur Jónsson83 skýrir þessa braglínu þannig að að öldrum merki ‘eftir
eða samkvæmt aldri’ en Möbius84, og fleiri raunar, skýra ‘man wählt sich
sein mädchen am trinktisch’ og hlýtur það að teljast eðlilegra. Guðbrandur
Vigfússon85 skýrir svo: ‘ladies are chosen partners at merry-makings’. öldur
merkir þá í þessu sambandi ‘drykkjuveisla, öldrykkja’. Þetta væri áþekkt
orðalag og í 13. vísu „Hávamála“: „Óminnishegri heitir / sá er yfir öldrum
þrumir.“ Guðbrandur bendir einnig á fornar frásagnir (Egils saga, kap. 7, og
Ynglinga saga, kap. 37) þar sem sagt er frá því að karl og kona drekka saman
svokallaðan tvímenning og ástir takast síðan með þeim. Sveinbjörn Egilsson86
þýðir at öldrum ‘inter potandum, in symposio’, þ.e. ‘við drykkju’. kjörinn: ‘kos-
inn’, lh.þt. af so. kjósa. 3 lengi hefir það lýst fyri mér: ‘lengi hefur mér verið það
25
81 Guðmundur Jónsson (1830:24).
82 Jón Þorkelsson (1873:síða án blaðsíðutals, næst á undan 141).
83 Den norsk-islandske skjaldedigtning B II (1915:144) og Finnur Jónsson (1931:6).
84 Möbius (1873:39).
85 Corpus poeticum boreale II (1883:368, neðanmáls).
86 Sveinbjörn Egilsson (1860:620).
Sjaldan hittist feigs vök frörin.
Fljóðin verða að öldrum kjörin.
Lengi hefir það lýst fyri mér:
lítinn kost á margur und sér.
Sagt er frá hve neflaus narir.
Nú verður sumt það er manngi varir.
Væri betur að eg þegða þokks.
Það hefir hver er verður er loks.