Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2005, Blaðsíða 34

34
Tímarit um menntarannsóknir, 2. árgangur 2005
en það hefði gert alla vinnu við sjálfsmatið
auðveldari og markvissari. Í viðræðum við hóp
kennara um þekkingu og leikni við sjálfsmat
sagði einn þeirra:
Þetta hefur alltaf verið svona, það
kemur hérna duglegt fólk í byrjun og
það er kjarninn. Sá sem kemur hérna
inn kemst ekki upp með neitt voða
mikið múður. Við fórum t.d. í gegnum
umræðu um námsmat ekki fyrir löngu,
hvernig við vildum hafa það. Þar sáum
við það að við vorum vön að hugsa með
pínu sjálfsmatsaugum.
Þekkingin á sjálfsmati og vinnulagi því
tengdu er talsvert mismunandi milli þessara
sex skóla. Í tveimur skólanna virðist þekking
vera mjög lítil en talsvert meiri í hinum
skólunum. Þar hafa flestir skólastjórnendur
framhaldsmenntun á sviði stjórnunar og talsvert
margir kennarar eru með framhaldsmenntun á
sviði uppeldis- og menntunarfræða. Þá er
talsverður munur milli skólanna á því hvað
hefur verið gert til að byggja upp þekkingu
á sviði sjálfsmats. Þar sem sjálfsmatið virðist
ganga hvað best er þekkingin talsverð bæði
meðal stjórnenda og kennara.
Viðhorf til sjálfsmats
Talsverður munur kom fram milli skólanna í
viðhorfum skólastjóra og kennara til sjálfsmats
og gildis þess fyrir þróun og framfarir. Í
Sjafnarskóla hefur ekki mikið verið gert á sviði
sjálfsmats og telur skólastjórinn að það sé m.a.
vegna þess að málið hafi ekki verið mikið rætt
innan skólans. Telur hann að engir kennarar
hafi sýnt málinu sérstakan áhuga og erfitt sé að
finna einstaklinga til að leiða starfið. Að mati
skólastjóra voru kennarar í upphafi hræddir við
þetta ákvæði og höfðu ekki áhuga á að takast
á við verkefnið. Aðstoðarskólastjórinn segir að
innan skólans „vanti kraft til að koma þessu af
stað“. Að hans mati er mikilvægt að kennarar
sjái notagildi sjálfsmats til að áhugi þeirra
vakni á því að nýta það: „Það þarf lagni við
að koma þessu inn, menn bíða ekki spenntir.“
Í viðræðum við hóp kennara kom fram að
þeir töldu kennara innan skólans ekki ýkja
jákvæða gagnvart sjálfsmati og að þeir „setji
frekar í bakkgírinn“ þegar það ber á góma. Þeir
sögðu einnig að þótt „það væri enginn á móti
þessu“ þá væri „bara svo mikið að gera í öðru
– veturinn væri búinn áður en maður vissi af“.
Þeir sögðu einnig: „Við vorum að tala um hvað
það væri gaman að geta unnið meira svona en
þetta er mikil vinna. Það er of stuttur vinnutími
ætlaður í svona verkefni.“
Í Báruskóla sagði skólastjóri að misjafnt
væri hvaða augum kennarar skólans litu
sjálfsmatið:
Fólk spyr svolítið um hvaða tilgangi
þetta þjóni. Til hvers á þetta að leiða?
Þegar við unnum þetta saman þá var
mjög misjafnt hvað þeir tóku vel í þetta.
Sumir voru hundfúlir yfir þessu. Fannst
þetta algjör aukavinna. Svo voru aðrir
sem tóku þessu ákaflega vel.
Skólastjóri taldi einnig að sérstaða smærri
skóla kæmi hér við sögu en „við erum fáliðuð
og það vantar tíma, fólk er alltaf að fara þegar
það er búið að kenna og erfitt að virkja það“.
Skólastjórinn taldi að í litlu skólunum væri
ekki „þetta ‘backup’ sem er til staðar í stærri
skólunum. Við þurfum að kenna mikið hérna
og upplifum okkur sem kennara.“ Að mati
kennara er hvorki mikill áhugi innan skólans
á sjálfsmati né stuðningur við það. Sumum
kennurum finnst þeir ekki í stakk búnir til
að takast á við verkefnið og svo er til það
sjónarmið að þetta sé „faglegt rugl“. Einn sagði
sem svo: „kennarar láta sig hafa þetta, þeir
gera það sem ákveðið er“. Í kennarahópnum
voru nokkrir sem virtust ekki þekkja mikið
til hugtaka sem tengdust mati enda hafði lítil
sem engin formleg fræðsla farið fram um efnið
innan skólans.
Í Hrannarskóla er skólastjóri áhugasamur
um efnið og telur að ágætlega hafi tekist til
með að koma sjálfsmati á. Hann segir að það
þurfi eigi að síður að halda sér við efnið, það
sé „heljarvinna að koma þessu frá sér, að
koma þessu áfram“. Hann telur að það megi
ekki íþyngja skólastarfi um of með sjálfsmati
því þá tapist ávinningurinn af því. Telur hann
nægilegt að matið eigi sér stað á nokkurra ára
fresti. Jafnframt segir skólastjóri að vinna við
sjálfsmatið hafi verið „meira virði heldur en það
Sjálfsmat í grunnskólum