Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2005, Blaðsíða 18

18
Tímarit um menntarannsóknir, 2. árgangur 2005
tengsl uppeldisaðferðanna þriggja samtímis
við brotthvarf frá námi og í þriðja dálki er mat
lagt á hvaða áhrif það hafi að bæta við líkanið
bakgrunni nemenda og einkunn í íslensku við
lok grunnskóla. Jafnframt er Nagelkerke R2
kynnt sem sýnir hve hátt hlutfall frumbreytur
skýra saman af dreifingu fylgibreytunnar (sjá
til dæmis Alexander o.fl., 1997). Stuðlarnir
í töflunni sýna hlutfallslíkindi (odds ratio).
Í gögnunum voru námslok í framhaldsskóla
skilgreind sem 0 og brotthvarf frá námi sem
1. Niðurstöður eru því túlkaðar á þá leið
að með hækkandi gildi á frumbreytunni
sýna hlutfallslíkindi yfir 1 aukna áhættu á
brotthvarfi frá námi en hlutfallslíkindi undir 1
minni líkur.
Eins og sjá má í fyrsta dálki 1. töflu tengdust
allar frumbreyturnar, fyrir utan kyn, því hvort
ungmennin höfðu lokið framhaldsskóla við
22 ára aldur. Þau voru líklegri til að hafa
lokið framhaldsskóla ef þau töldu sig búa
við viðurkenningu foreldra sinna, upplifðu
stuðning þeirra og hegðunarstjórn 14 ára göm-
ul. Eftir því sem þeim gekk betur á samræmdu
prófi í íslensku í 10. bekk voru þau líklegri
til að hafa lokið framhaldsskóla. Jafnframt
má sjá að þau sem höfðu besta félags- og
efnahagslega stöðu voru líklegri til að hafa
lokið framhaldsskóla en þau sem voru með
lakasta stöðu.
Í öðrum dálki eru kynntar niðurstöður um
tengsl tiltekins uppeldisþáttar við brotthvarf frá
námi að teknu tilliti til hinna uppeldisþáttanna.
Þar kemur fram að unglingar sem töldu sig
búa við viðurkenningu foreldra sinna við
14 ára aldur voru líklegri til að hafa lokið
framhaldsskóla við 22 ára aldur en þeir
unglingar sem töldu sig búa við sálræna stjórn
foreldra. Þá voru þeir unglingar sem töldu sig
njóta stuðnings foreldra líklegri til að hafa
lokið framhaldsskóla við 22 ára aldur en þeir
sem upplifðu lítinn stuðning. Aftur á móti
1. dálkur 2. dálkura 3. dálkurb
Einföld tengsl (zero-order)
Hlutfallslíkindi Hlutfallslíkindi Hlutfallslíkindi
Viðurkenning 0,008*** 0,03*** 0,04**
Stuðningur 0,002*** 0,01*** 0,01**
Hegðunarstjórn 0,092** 0,43 2,68
Kyn 0,892 1,19
Félags- og efnahagsleg staða
Lakasta (gildið 0) vs. miðlungs (gildið 1) 0,700 0,86
Lakasta (gildið 0) vs. besta (gildið 1) 0,235*** 0,39**
Einkunn í íslensku 0,440*** 0,47***
Nagelkerke R2 0,11 0,37
* p≤0,05 **p≤0,01 ***p≤0,001
a Líkan fyrir uppeldisaðferðir, χ²(3)=39,4; p<0,001.
b Heildarlíkan fyrir uppeldisaðferðir, bakgrunn ungmenna og einkunn í íslensku við lok grunnskóla,
χ²(7)=143,2; p<0,001.
1. tafla. Forspá uppeldisaðferða foreldra við 14 ára aldur ungmenna um brotthvarf þeirra frá námi
(aðhvarfsgreining hlutfalls), N=545
Brotthvarf frá námi