Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2005, Blaðsíða 21

ungmenna segi fyrir um hvort þau hafi lokið
framhaldsskóla þegar þau eru komin á 22.
aldursár. Annar styrkleiki rannsóknarinnar er sá
að við tökum tillit til félags- og efnahagslegrar
stöðu foreldra þegar við skoðum tengsl á
milli uppeldisaðferða foreldra og brotthvarfs
ungmennanna frá námi. Skort hefur slíkar
rannsóknir (Rosenthal, 1998). Þriðji styrkleiki
rannsóknarinnar er sá að við tökum tillit til
námsárangurs ungmennanna þegar við skoðum
fyrrnefnd tengsl. Á það hefur einnig skort í
rannsóknum á þessu sviði (Rumberger, 1995).
Með þessu móti er hægt að álykta af meira
öryggi sem svo að uppeldisaðferðir foreldra
tengist brotthvarfi ungs fólks frá námi.
Í stuttu máli benda niðurstöðurnar til þess
að uppeldisaðferðir foreldra tengist brotthvarfi
ungs fólks frá námi í framhaldsskóla þótt tekið
sé tillit til félags- og efnahagslegrar stöðu
foreldra, kynferðis ungmennanna og fyrri
námsárangurs. Rannsóknin skipar sér þannig
á bekk með þeim fjölmörgu rannsóknum sem
sýna að uppeldisaðferðir foreldra skipta miklu
um ýmsa mikilvæga þætti í aðlögun barna og
unglinga, svo sem um námsárangur þeirra,
vímuefnaneyslu, depurð, hegðunarvandkvæði,
sjálfsálit og samskiptahæfni (t.d. Gray og
Steinberg, 1999; Sigrún Aðalbjarnardóttir,
2005; Sigrún Aðalbjarnardóttir og Kristín
L. Garðarsdóttir, 2004a, 2004b; Sigrún
Aðalbjarnardóttir og Kristjana Stella Blöndal,
2004; Sigrún Aðalbjarnardóttir og Leifur G.
Hafsteinsson, 2001; Steinberg o.fl., 1994).
Uppeldisaðferðir foreldra skipta miklu máli og
því er mikilvægt að sjá til þess að foreldrar hafi
greiðan aðgang að upplýsingum um heppilegar
uppeldisaðferðir og fái leiðbeiningar um þær.
Þakkir
Rannsóknasjóður Háskóla Íslands og Vísinda-
sjóður Rannsóknaráðs Íslands veittu Sigrúnu
Aðalbjarnardóttur mikilvæga styrki til þessarar
rannsóknar sem þakka ber. Ungmennin, sem
tóku þátt í rannsókninni, fá sérstakar þakkir.
Skólastjórum og skólameisturum, kennurum
ungmennanna og foreldrum þeirra eru einnig
færðar bestu þakkir. Jafnframt er aðstoðarfólki
Sigrúnar, sem tók þátt í gagnasöfnun og
tölvuinnslætti gagnanna, þökkuð afar vel unnin
störf.
Abstract
School dropouts and parenting styles: A
longitudinal study
This study explores how parenting style –
as assessed by adolescents at age 14 – is
related longitudinally to their having finished
secondary school at age 22. The study is part
of a larger ongoing longitudinal study on risk-
taking behaviour; 545 young people participated
in this part of the study. We examined parental
involvement, their granting of psychological
autonomy and behavioural control in relation
to school dropout. We controlled for gender,
parental SES and academic achievement on
a standardized national test in Icelandic at the
end of compulsory schooling (10th grade).
The results indicate that parenting styles as
evaluated at age 14 predicted school dropout.
Those who experienced parental involvement
and the granting of psychological autonomy
at age 14 were more likely than their peers
to have finished upper secondary school at
age 22. The third style, behavioural control
measured at age 14, did not seem to predict
school dropout when the joint contributions of
the three parenting styles were explored. These
results emerged even after controlling for
academic achievement, gender, and parental
SES.
Heimildir
Alexander, K. L., Entwisle, D. R. og Horsey,
C. S. (1997). From first grade forward:
Early foundations of high school dropout.
Sociology of Education, 70(Apríl),
87–107.
Battin-Pearson, S., Newcomb, M. D.,
Abbott, R. D., Hill, K. G., Catalano, R.
F. og Hawkins, D. (2000). Predictors
of early high school dropout: A test of
five theories. Journal of Educational
Psychology, 92(3), 568–582.
Brotthvarf frá námi 21
Tímarit um menntarannsóknir, 2. árgangur 2005