Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2005, Blaðsíða 33

33
beittu sér við að virkja kennara til þátttöku.
Í sumum skólanna var frumkvæðið lítið sem
ekkert. Í öðrum höfðu skólastjórnendur mikið
frumkvæði. Þar sem sjálfsmat virðist mest
samþætt starfsemi skóla tóku kennarar þátt
í meðferð og úrvinnslu þess og þar var lögð
áhersla á að sjálfsmatið ætti að beinast meira
að beinum athugunum á kennslu.
Þekking á sjálfsmati
Í öllum þessum sex skólum hafði átt sér stað
umræða um sjálfsmat en nokkur munur var á
því hvað gert hafði verið til að afla þekkingar á
því. Í Báruskóla hafði lítið verið gert í þessum
efnum. Skólastjórinn sagðist ekki hafa neina
sérþekkingu á sjálfsmati og enginn í röðum
kennara hafði kynnt sér það sérstaklega í
námi eða með öðrum hætti. Engin námskeið
eða fundir um sjálfsmat höfðu verið haldnir
fyrir starfsfólk skólans. Í Sjafnarskóla höfðu
fræðsluyfirvöld keypt Skólarýni en tilraun til að
nota hann hafði misheppnast. Skóla stjórnendur
höfðu ekki aflað sér sérþekkingar á sjálfsmati
og engin námskeið höfðu verið skipulögð
í skólanum utan námskeiðs sem nokkrir
kennarar sóttu vegna notkunar á Skólarýni. Í
viðræðum við kennara kom fram að þekking
þeirra á sjálfsmati væri ekki mikil.
Í Hrannarskóla hafði Skólarýnirinn verið
keyptur og skipaður starfshópur til að sjá um
framkvæmd sjálfsmatsins. Stjórnendur fóru á
námskeið í notkun Skólarýnis og skipulögðu
fræðslu fundi og námskeið fyrir starfsfólk
skólans í kjölfar þess. Innan starfshópsins
höfðu sumir lagt stund á framhaldsnám þar
sem sjálfsmat var hluti námsins. Í þessum
skóla var unnið að þróunarverkefnum sem
flestir kennaranna tóku þátt í en þau kröfðust
talsverðrar þekkingar og leikni í sjálfsmati.
Nokkrar breytingar höfðu orðið á starfsliði
skólans þar sem lykilmenn í sjálfsmati höfðu
horfið til annarra starfa. Eftir brotthvarf þeirra
hefur ekki verið um beina fræðslu innan
skólans að ræða.
Í Unnarskóla höfðu skólastjórnendur skipu-
lagt námskeið fyrir starfsfólk skólans til að
afla þekkingar á sjálfsmati. Í lok þess var
tekin ákvörðun um hvaða líkan væri heppilegt
að nota við sjálfsmatið og varð Skólarýnir
fyrir valinu. Skólastjórnendur voru meðvitaðir
um kosti og galla þess að nota Skólarýni.
Starfendarannsóknir höfðu verið taldar annað
vænlegt líkan en ekki eins hagkvæmt í notkun
og Skólarýnirinn þar sem úrvinnsla gagna er
byggð inn í hugbúnaðinn sem honum fylgir.
Flestir sem áttu sæti í sjálfsmatshópnum
höfðu framhaldsmenntum í menntastjórnun,
sérkennslufræði eða á skyldum sviðum. Í
viðræðum við kennarana kom fram að þeir
voru vel með á nótunum um gildi mats á
skólastarfi og hvernig megi hagnýta það.
Í Bylgjuskóla var settur á laggirnar mats-
hópur til að skipuleggja og annast sjálfsmatið.
Í þeim hópi voru flestir með framhaldsmenntun
á sviði stjórnunar, sérkennslufræða eða á
skyldum sviðum. Hluti hópsins fór á námskeið
í notkun Skólarýnisins og miðlaði þekkingu
sinni til hinna. Í viðræðum við matshópinn
kom fram mikil óánægja með Skólarýninn
og í ljósi hennar höfðu verið lögð drög að
hönnun eigin verkfæris við matið. Þá kom
fram að sérkennarar eiga sæti í matshópnum
en þeir skoða sérstaklega tilteknar niðurstöður.
Í umræðum kom einnig fram að þeim fannst
skólinn þurfa meiri aðstoð frá yfirvöldum
fræðslumála við að koma sjálfsmati í gagnið.
Í viðræðum við kennara kom fram að þeir
þekktu vel til sjálfsmatsins í skólanum og
sögðust sumir þeirra sjá um hluta þess í sínum
bekkjum.
Í Ölduskóla höfðu skólastjórnendur fram-
haldsmenntun í stjórnun og sáu þeir um
skipulag og stjórnun sjálfsmatsins. Stjórnendur
höfðu farið á námskeið í notkun Skólarýnisins
og auk þess höfðu þeir fengið sérfræðinga í
matsfræðum til að halda erindi fyrir starfsfólk
skólans. Engin sérstök námskeið höfðu
verið skipulögð í þessu sambandi og sagði
skólastjórinn: „við ákváðum að taka okkur tíma
í þetta mál“. Kennarar hafa sótt margvíslega
fræðslufundi, m.a. um sjálfsmat, sem hafa
nýst þeim. Þá gat skólastjórinn þess að skólinn
hefði notið góðs af því hve margir hefðu verið
í framhaldsnámi í Kennaraháskóla Íslands
Sjálfsmat í grunnskólum
Tímarit um menntarannsóknir, 2. árgangur 2005