Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Síða 51

51
Samfélag jafningja: Uppbygging lærdómssamfélags í leikskóla
Í umræðum kennara um hugtakið um-
hyggju veltu þeir fyrir sér áhrifum sínum
á aðra, væntingum sínum og tilfinningum,
eigin framkomu og hvernig skólasamfélag
þeir vildu byggja upp. Þegar hópurinn
vann skilgreiningu á tilfinningagreind í
mars lagði hann til grundvallar mikilvægi
sjálfsþekkingar og aðlögunarhæfni. Skil-
greining hópsins á tilfinningagreind var
þessi:
Á Bjarma viljum við efla okkur í sjálfsþekkingu
þar sem við þekkjum, skiljum og áttum okkur
á að við höfum áhrif á eigin tilfinningar. Einnig
teljum við að kennarar eigi að búa yfir þeim
sveigjanleika að geta lagað sig að mismunandi
aðstæðum. Mikilvægt er að geta skynjað og
lesið úr líðan fólksins í kringum sig, vera með-
vitaður um tilfinningar annarra og hafa getu til
að setja sig í spor þeirra. Góð samskiptahæfni
er einnig mikilvæg og hæfileikinn til að geta
gagnrýnt og tekið gagnrýni.
Ígrundunargreind
Á Bjarma var lögð áhersla á að starfsmenn
rýndu í eigið starf, bæði einir og með öðr-
um. Fléttað var saman verkefnavinnu og
samræðum á fundum, allir unnu saman í
teymum þar sem þeir hittu teymisfélaga
einu sinni í viku til að ígrunda starfið í
sameiningu. Einnig unnu kennarar með
uppeldisfræðilegar skráningar og hópur-
inn skilgreindi hugtök eins og umhyggju,
dreifða ábyrgð og dreifða forystu. Kennar-
arnir töldu að ígrundunargreindin ætti að
vera lýsandi fyrir faglegan þroska þeirra.
Þeir ræddu um mikilvægi þess að gefa sér
tíma til ígrundunar, þroska með sér hæfni
til samræðna og vinna stöðugt að sjálfs-
mati; þannig gætu kennarar veitt börnum
verkefni við hæfi. Á starfsmannafundi í
mars var lokið við eftirfarandi skilgrein-
ingu á ígrundunargreind:
Ígrundunargreind er grunnurinn að fag-
mennsku og því verðum við að huga að sjálfs-
mati. Sjálfsmat samfélagsins liggur í þekkingu
á eigin námi, gildum, siðferði og eiginleikum
til að sjá heildarmyndina. Til að eflast í slíku
starfi verður að huga að möguleikum kennara
til að ígrunda bæði einir og með öðrum.
Umræður
Markmið starfendarannsóknarinnar í leik-
skólanum Bjarma var að kanna hvernig
hægt væri að byggja upp lærdómssam-
félag í anda Reggio Emilia með því að inn-
leiða sex af níu greindum skólagreinda-
líkans MacGilchrist og félaga (2004).
Meginniðurstaða rannsóknarinnar var að
skólagreindalíkanið reyndist haldgóður
vegvísir til að ná þessu markmiði. Skýr
sýn, hreinskiptnar samræður, ígrundun
og nám, styðjandi samstarf og samábyrgð,
umhyggja, virðing og dreifð forysta voru
allt þættir sem tókst að gera einkenn-
andi fyrir starfshætti skólans. Þetta eru
allt starfshættir sem fræðimenn telja að
einkenni fagleg námssamfélög almennt
(DuFour o.fl., 2009; Stoll o.fl., 2006) og
samræmast jafnframt sýn Reggio Emilia á
leikskólastarf (Rinaldi, 2006).
Sýn Bjarma – siðferðis- og heimspekigreind
Í niðurstöðunum má finna samsvörun
við þá lýsingu Senge (1990/2006) að sam-
eiginleg sýn sé hreyfiafl sem geti fengið
miklu áorkað. Kennarar töldu það vera
mikilvægan þátt í ferlinu að sameinast
um sýnina og skilgreiningar á siðferðis-
greind og heimspekigreind skólans til að
átta sig á því hvert hópurinn stefndi. Sýnin
og greindirnar urðu nægilega sterkt afl til