Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Side 131

131
Virk námskrá í íslensku í 6. og 7. bekk grunnskóla í ljósi samræmda íslenskuprófsins í 7. bekk
innan gagnasafnsins, gert var þversnið
af íslenskukennslunni með hjálp kross-
töflu og einkum lýst virku námskránni
á grundvelli gagnanna sem fyrir lágu.
Gögnin (vettvangsathuganir og viðtöl)
mynduðu láréttu línurnar en þemun sem
unnið var með lóðréttu dálkana. Síðan var
skráð í hvern reit það sem gögnin lögðu
til niðurstaðnanna um hvert þema. Skól-
arnir eru aðgreindir með bókstöfum A–D
og viðmælendum gefin gervinöfn.
Niðurstöður
Í niðurstöðukaflanum er fjallað um þemu
sem samsvara í stórum dráttum efnisþátt-
um virku námskrárinnar eins og henni
er lýst í hugtakalíkani rannsóknarinnar.
Þemun eru: Inntak virku námskrárinnar,
tilhögun kennslu og viðfangsefni nem-
enda, námsaðlögun, námsmat og sýnileiki
samræmdu prófanna og loks er fjallað um
áunna námskrá nemenda.
Inntak virkrar námskrár
Í þremur skólanna, skólum A, C og D, voru
þrír efnisþættir mest áberandi í kennsl-
unni: Málfræði, stafsetning og bókmenntir.
Málfræði og stafsetning höfðu mikið vægi,
málfræði oft um þriðjung merktra tíma á
stundaskrá og að viðbættri stafsetningu
nálgaðist hlutfallið helming. Námsefnið í
málfræðikennslunni var aðallega bækurn-
ar Málrækt 1–3. Í þeim er ýmiss konar efni
sem tengist málnotkun en kennararnir töl-
uðu samt sem áður undantekningarlaust
um þennan þátt kennslunnar sem mál-
fræðikennslu. Í þessum skólum var skýr
aðgreining milli þeirra námskrárþátta
sem á annað borð var sinnt. Hver um sig
hafði merktan tíma á stundaskrá og meira
að segja ljóð voru sum staðar greind frá
bókmenntum. Í einum skólanna eru þau
tengd við skriftarkennslu og „ljóðaskrift“.
Lestur var yfirleitt einnig nefndur sem
áhersluþáttur í kennslunni en hafði sjald-
an fastan tíma á stundaskránni. Það var
hins vegar ekki hægt að ráða af gögnunum
að lestur fæli í sér markvissa þjálfun í les-
skilningi. Umsjónarkennararnir í 6. bekk
í skóla D, Guðlaug og Hulda, sögðu til
dæmis að þær teldu að nemendur ættu að
vera orðnir læsir í 6. bekk og þyrftu ekki
lestrarkennslu.
Í þessum skólum var ritun yfirleitt tekin
í törnum en annars virtist lítil áhersla á
hana. Í skóla C var þó nokkuð skipuleg
ritunarkennsla í 6. bekk sem virtist gufa
upp í 7. bekk en þá var íslenskukennslan í
höndum annarra kennara. Þrátt fyrir þetta
töluðu einhverjir viðmælenda í öllum skól-
unum þremur um að þeir hefðu áhyggjur
af því að nemendur væru slakir í ritun.
Nemendur þessara þriggja skóla stað-
festu ofangreind einkenni íslenskukennsl-
unnar. Þegar þeir voru spurðir um dæmi-
gerðan íslenskutíma nefndu þeir undan-
tekningarlaust málfræði og stafsetningu
fyrst. Einn hópurinn orðaði það þannig:
„Við erum bara í bókinni að fara yfir ...
aðallega í fallbeygingu, stigbreytingum
og finna föll orða, nafnorð, lýsingarorð og
sagnorð...“
Fjórði skólinn, skóli B, skar sig að ýmsu
leyti úr hvað framangreinda þætti varðar.
Íslenskukennararnir þar, Sara og Þóra,
sögðust ekki gera skýr skil milli efnisþátta
í íslenskunni og merktu þeim ekki tíma á