Skírnir - 01.04.1987, Blaðsíða 77

SKÍRNIR LÍF ER AÐ VAKA EN EKKI AÐ DREYMA
71
lífinu og allri fjölbreytni þess. Henni finnst hún hafa farið á mis við eitt-
hvað, hafa fest sig á fótum, áður en hún fékk að beita vængjunum.38
Með þessum orðum þykir mér Sigurður Nordal sveiflast milli
tveggja túlkana: Annars vegar virðist hann segja að Hulda hafi ver-
ið ógæfusamur listamaður sem hjónabandið fjötraði en hins vegar
heldur hann því fram að hjónaband Huldu hafi verið henni sönn
náð og blessun, og vegna hins farsæla og trygga hversdagslífs hafi
ímyndunin leitað yfir í andstæðu þess sem hún lifði við.39 Síðari
túlkun Sigurðar varð ofan á enda lagði hann mikla áherslu á að
Sigurður nafni sinn Bjarklind hefði haft „fullan skilning á hinum
sérstöku áhugamálum konu sinnar“ og verið „umhugað um, að
hæfileikar hennar gætu notið sín, og á þessum tímum“ hafi verið
„mun auðveldara en nú á dögum að fá hjálp við heimilisstörf".40
Sigurður lagði verulega áherslu á að húsmóðurstörf Huldu hafi
ekki haft truflandi áhrif á skáldskaparferil hennar. En lýsing sonar
hennar, sem Sigurður vitnar reyndar til í formála sínum, bendir til
hins gagnstæða því að sá vani Huldu að skrifa snemma á morgnana
meðan aðrir voru sofandi sýnir að það hefur verið eina verulega
næðið sem henni gafst.41 - En einnig má lesa gagnstæða skoðun úr
skrifum Sigurðar. Hvernig á t. d. að skilja ofangreind orð: „Eíng
stúlka giftist góðum manni, sem hún vafalaust er hrifin af . . . Hún
er sjálf orðheldin og rótgróin í öllu því, sem síðar hefur verið nefnt
,fornar dyggðir‘.“ Þegar það er haft í huga að Sigurður er að ræða
um frelsi skáldsins og hjónabandið má lesa ýmislegt úr ofangreind-
um orðum. Hefðin leit á þessi tvö hugtök sem ósættanlegar and-
stæður og karlskáldum leyfðist að halda frelsi sínu en Hulda var
fastheldin á ,fornar dyggðir'.42
Átök þau sem Sigurður Nordal gefur í skyn að eigi sér stað milli
listar og hjónabands tel ég vera mjög mikilvæg. Ofrelsi karlskálds-
ins sprettur af heimsku og sljóleika heimsins, fátækt og öðrum erf-
iðleikum en þjóðfélagið eða grunneining þess, fjölskyldan og
hjónabandið, er undirrótin að ófrelsi kvenskáldsins. Vissulega gat
brauðstritið farið jafn illa með efnilega karlmenn en þjóðfélagið út-
hrópaði þá ekki þótt þeir skærust undan þeirri skyldu að kvænast
og stofna fjölskyldu en héldu þess í stað frelsi sínu. Það gat kona
ekki gert, a.m.k. ekki kona sem virti að einhverju leyti ,hinar fornu