Orð og tunga - 01.06.2010, Side 54

Orð og tunga - 01.06.2010, Side 54
44 Orð og tunga að í daglegu tali.5 í tilfelli Hallærisplans og Ingólfstorgs virðist nýja orðið hins vegar ætla að verða ofan á, fáir sem nota gamla heitið nú orðið. Dæmi er um að formlegt örnefni breytist í óformlegt, svo að segja. Þannig var með Rúgbrauðsgerðina sem starfaði lengi í Borgartúni 6. Eftir að starfseminni var hætt lafði nafnið áfram áratugum saman á húsinu. Þar var þá ýmis starfsemi á vegum hins opinbera en engin brauðgerð. * 3 Oformleg örnefni í Reykjavík Erfitt er að henda reiður á óformlegum örnefnum í Reykjavík, bæði vegna þess að þau eru síbreytileg og eru hvergi skráð sérstaklega. Hér fer á eftir yfirlit og flokkun á óformlegum örnefnum í Reykjavík. Þeim er einkum safnað í Reykjavíkurbókum Páls Líndals (1986-1989), en einnig í samtölum við fólk og með fyrirspurnum. Langflest eru nöfnin þó úr Reykjavíkurbókunum.6 Örnefnunum er raðað í ákveðna heimagerða flokka. Nöfnunum var safnað saman fyrst og síðan reynt að koma auga á sameiginleg einkenni sem væri hægt að nota til flokkunar. Hægur vandi væri að sameina suma flokka og kljúfa aðra.7 Enda þótt segja megi að flest ör- nefnin sem verða til umfjöllunar séu óformleg (eða hafi einhvern tíma verið það) hafa sum þeirra hlotið svo mikla útbreiðslu að þau eru nú næsta almenn í máli manna. Allflestir fullorðnir þekkja t.d. Næpuna, sérkennilegt hús í Þingholtunum, og þegar nafn er orðið svo almennt þá er kannski hæpið að tala um óformlegt nafn lengur. 5Einföld talning á Google (11. mars 2009) gefur ákveðnar bendingar. Leitað var að Miklatúni og Klambratúni í öllum föllum (myndunum -tún, -túni, -túns). Miklatún gaf rúmlega 17.000 niðurstöður en Klambratún rúml. 12.000. Á það er að líta í þessu að opinbert heiti er Miklatún og því er það nafn notað af opinberum aðilum, einkum stofnunum borgarinnar. Séu tölumar skoðaðar í þágufalli, hinu ómarkaða falli ör- nefna (sbr. Harald Bemharðsson (2006:82)), er munurinn enn minni: 12.300 Miklatún en 10.400 Klambratún. 6Svavar Sigmundsson (2001) fjallar m.a. um nöfn á húsum og fyrirtækjum í þétt- býli en flest eða öll eru þau þó meira eða minna formleg. Á bls. 307-8 minnist Svavar þó á nokkur önnur nöfn sem gætu fallið í flokk 1 hér á eftir. 7Auðvitað eru fjölmargar leiðir til flokkunar mögulegar. Þórhallur Vilmundarson (1997) notar t.d. sex flokka til að greina götunöfn í Reykjavík. Um almennari leiðir til ömefnaflokkunar má fræðast hjá Frank Nuessel (1992:47 o.áfr.).
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156

x

Orð og tunga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Orð og tunga
https://timarit.is/publication/1210

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.