Orð og tunga - 01.06.2016, Blaðsíða 59

Margrét Jónsdóttir: Veik sögn verður sterk 49
c. Einnig voru þau spurð um væntingar sínar til grunn-
skólagöngunnar, til hvers þau hlökkuðu og hverju þau
kvíddu.
Uppeldi og menntun 2006, 15. árg., 2. hefti, bls.
75/timarit.is
Enda þótt dæmi um veika þátíð sé kannski einna helst að fi nna í ýmiss
konar dægurtextum er hér aðeins eitt slíkt dæmi, þ.e. (4b). Rit máls-
dæmin eru hins vegar athyglisverðari enda úr textum sem (vænt an-
lega) eru yfi rfarnir og marglesnir.
Annað sem vekur athygli við veiku þátíðina er það hve ung dæmin
eru. Af heimildum er ekki annað hægt að ráða en hún hafi komið
fram á seinni árum; þett a sé nýmyndun, mynduð á beygingarlegum
forsendum, tilkomin vegna áhrifa nútíðarinnar.
3.2 Sterk beyging nútíðar
Í fræðibókum um íslenskt nútímamál er hvergi á það minnst að kvíða
geti verið sterkbeygð í nútíð eintölu. Það er einungis í BÍN þar sem
gert er ráð fyrir því að í nútíð eintölu geti sögnin haft endingar sterkrar
sagnar við hlið þeirrar veiku.13 Hér á eft ir eru þrjú dæmi um kvíða
sem sterka sögn í nútíð eintölu og með frumlagi í nefnifalli. Langelsta
heimildin, sem hér hefur fundist um sterkbeygða nútíð, er frá fyrsta
þriðjungi 20. aldar. Það er bundið af rími sem vissulega dregur úr
gildi þess. Um leið má segja að notuð er orðmynd sem hlýtur að vera
vel þekkt. Næstu dæmi eru frá miðri öldinni. Í því þriðja fær fyrsta
persónan, kvíð, stuðning af annarri persónunni kvíður.
(5) a. Þetta sannar landsins lýður,/lítið yfir þennan fund,/
Þverá gömlu byrginn býður/brúin, eft ir litla stund./
Þaggar dagsins kreppu kvíður,/ kennir þjer að vaxta
pund./
Morgunblaðið 1932, 206. tbl., bls. 2/timarit.is
b. En þú kvíður því vitanlega ekki.
Vikan 1960, 1. tbl., bls. 9/timarit.is
13 Rétt eins og um kvíða eru dæmi um að hanga og heita geti verið sterkbeygðar í nútíð
eintölu, sbr. t.d. hengur (Morgunblaðið 2007, 178. tbl., bls. 58) og heitur (Morgunblaðið
2003, 254. tbl., bls. 57); bæði dæmin eru á timarit.is. Að því er varðar heitur er skylt
að geta ábendingar óþekkts yfi rlesara þess efnis að um áslátt arvillu geti verið að
ræða, u í stað i. Það er auðvitað alveg rétt . Á hinn bóginn er formið heitur rökrétt.
tunga_18.indb 49 11.3.2016 14:41:11