Orð og tunga - 01.06.2016, Blaðsíða 139

Marie Novotná: Adaptation of foreign words into Czech 129
Rules [of Czech spelling] 1993 = Pravidla českého pravopisu. 1993. Prague: Aca-
demia.
Staroislandské ságy. 1965. Trans. L. Heger. Prague: SNKLU.
Slovník spisovné češtiny pro školu a veřejnost. 1994. Prague: Academia.
VSČ 2 = Výslovnost spisovné češtiny 2. Výslovnost slov přejatých. Výslovnostní
slovník. 1978. Prague: Academia.
Zeman, Jiří. 2000. Výslovnost a skloňování cizích osobních jmen v češtině 2 (Se-
verská osobní jména). Prague: Gaudeamus.
Keywords
Proper names, language planning, Czech, Icelandic, translations
Lykilorð
sérnöfn, málstýring, tékkneska, íslenska, þýðingar
Útdráttur
Í greininni er veitt yfirlit yfir sögu tékkneskrar tungu og tékkneskrar málstýringar.
Áhersla er lögð á að rekja sögu þess hvernig erlend orð, bæði tökuorð og sérnöfn,
skila sér í tékkneskum textum. Málgerð tékknesku, sem er mikið beygingamál, veldur
því að almennt er vandkvæðum bundið að laga tökuorð að málinu, óháð málstefnu.
Skipulögð málstýring í tékknesku er tiltölulega umfangsmikil og mikil áhersla
er lögð á staðlaða stafsetningu. Alla 20. öldina komu út Tékkneskar rétt ritunarreglur
(Pravidla českého pravopisu) og þar var fj allað var um ritun tökuorða og einnig erlendra
sérnafna og örnefna.
Það er í því samhengi sem niðurstöður rannsókna minna, á sögu þess hvernig
farið er með íslensk nöfn í tékknesku, eru kynntar.
Nú er að verða almennt viðtekið í þýðingum úr norrænu (forníslensku) yfi r á
tékk nesku að upprunalegum myndum sé haldið og að tékkneskar beygingar bætist
við stofna hinna norrænu orða, þ.e. án nefnifallsendinga þeirra.
Í þýðingum á íslenskum nútímabókmenntum yfi r á tékknesku er aft ur á móti
ekki að sjá neina viðleitni til þess að samræma meðferð sérnafna. Eigi að síður má
greina í þeim ákveðna sameiginlega þætt i, þar á meðal að sleppa nefnifallsendingum
nafna í karlkyni þar sem þau koma fyrir í aukaföllum í tékknesku þýðingunum en
halda þeim hins vegar þar sem þau koma fyrir í nefnifalli í tékkneskunni.
Marie Novotná
marie_nov@seznam.cz
Faculty of Humanities of Charles University in Prague
U Kříže 8, Praha 5
tunga_18.indb 129 11.3.2016 14:41:18