Saga - 2009, Side 39

Japan. Þann áhuga má rekja til þess að ég var í miklu vinfengi við
japanska stúdenta í Prag á sjöunda áratugnum. Fleira kom svo til.
Á áttunda og níunda áratugnum var mikið talað um efnahagslegan
uppgang Japans og deilt um forsendur hans. Við nánari athugun
varð augljóst að hér var ekki aðeins um sérstaka efnahagsþróun að
ræða heldur hafði Japan farið sína eigin leið til nútímans. Af öllum
þessum ástæðum fór ég að skrifa um Japan. Það byrjaði 1985 með
langri grein sem birtist í tveim hlutum í tímaritinu Thesis­ Eleven.
Nálægð Ástralíu við Japan varð heldur ekki til að draga úr áhuga
mínum.
—­Þegar­litið­er­til­baka,­finnst­þér­þá­að­flutningurinn­til­Ástralíu­—­af
norðurhveli­til­suðurhvels­—­hafi­breytt­sýn­þinni­eða­afstöðu­til­ fræði­-
legra­viðfangsefna?
ekki endilega það að flytjast til suðurhvels, enda á Ástralía ekki svo
ýkja mikið sameiginlegt með öðrum löndum á suðurhvelinu. Miklu
fremur vegna þess hvað landið er langt í burtu. Það er fjarlægðin og
tilfinningin að vera eins og á annarri plánetu. Maður sá allt sem
gerðist í evrópu báðu megin járntjaldsins úr miklu meiri fjarska.
—­Þú­heldur­góðu­sambandi­við­Þýskaland­öll­árin­sem­þú­ert­í­Ástralíu
og­ferð­þangað­í­heimsóknir,­eins­og­haustið­1988­þegar­þú­heldur­fyrir-
lestur­við­Freie­Universität­í­Vestur-Berlín­þar­sem­þú­kynnir Praxis und
Interpretation. En­svo­fellur­Múrinn.
og það er fleira sem fellur. kommúnisminn í Austur-evrópu féll, þar
á eftir fylgir hrun Sovétríkjanna, og þá þurfti að sjálfsögðu að fara að
hugsa um þessa hluti upp á nýtt. Það varð til þess að ég skrifaði bók
um kommúnismann sem sögulegt fyrirbæri; hún heitir The­Future­that
Failed. Bókina skrifaði ég í Melbourne, að mestu á árinu 1992, og hún
kom út 1993. Meginstefið í bókinni er að sovéska módelið eða líkanið
hafi ekki verið uppreisn gegn nútímanum heldur endurskilgreining
eða önnur útgáfa hans. Þessi tegund nútímans er einskonar samsuða
og ég legg mikla áherslu á það í bókinni að þetta hafi ekki verið rök-
rétt eða samhangandi kerfi. Þetta var samsuða af mismunandi sögu-
legum arfleifðum, kringumstæðum og þróunarleiðum. Róttæk sjálfs-
gagnrýni vestræns nútíma eins og hún er sett fram í marxismanum er
einn þátturinn. Hún er svo ofin saman við rússneskar stórveldishefðir
og einnig lögmál eða tilhneigingar sem birtast þegar verið er að
iðnvæða vanþróuð lönd og allt er reynt til að komast til jafns við
fjölfeldni nútímans … 39
Saga vor 2009 UMBROT NOTA-1:Saga haust 2004 - NOTA 5.5.2009 15:52 Page 39