Saga - 2009, Qupperneq 155

að gera drög að fjandsamlegri afstöðu til íslensku kommúnistanna
í minnisblaðinu. en Þór Whitehead getur ekki stutt þessa tilgátu
sína með neinum rök um öðrum en almennum athugasemdum um
ástandið í Moskvu á þessum tíma og því er ómögulegt að taka hana
alvarlega. og jafnvel þó að hana mætti rökstyðja er torvelt að sjá að
hún styðji niður stöðu hans, þar sem slík drög gæfu þá væntanlega
til kynna að andstaða við fyrirætlanir Íslendinganna séu hin fyrir-
sjánlegu viðbrögð Dimitrovs og af þeim ástæðum þori Florin ekki
annað en að láta í ljós andstöðu við þær líka. en markmið Þórs
Whitehead er einmitt að sýna fram á að andstöðu við stofnun
Sósíalistaflokksins hafi ekki verið að finna hjá yfirstjórn kom int -
erns þrátt fyrir minnisblaðið. Florin hefði því óhræddur átt að geta
lýst ánægju með þessi áform, væri tilgáta Þórs Whitehead rétt.
Þór Whitehead lýkur grein sinni með sex „röksemdum“ sem
ætlað er að sýna fram á að ég hljóti að hafa rangt fyrir mér um
merkingu minnisblaðsins. Ég tel einfaldast að ljúka svari mínu með
því að fara stuttlega í gegnum þær.
1. Þór Whitehead telur að það sé vísbending um stuðning Dimi -
trovs við stofnun Sósíalistaflokksins að ekki skuli hafa verið
fundað sérstaklega um málið (bls. 44). Ég tel þó eðlilegra að
skýra þetta með ástandinu í höfuðstöðvum kominterns. Starfs -
fólki hafði fækkað um tvo þriðju á einu ári og samskipti við
aðildarflokka minnkað að sama skapi.6 Öfugt við það sem Þór
Whitehead heldur fram hafði stýring kominterns á aðildar-
flokkum því minnkað af þessum augljósu ástæðum. Það segir
því ekkert um afstöðu Dimitrovs að fundur hafi ekki verið sér-
staklega haldinn um Ísland.
2. Þór Whitehead heldur að Sósíalistaflokkurinn hefði aldrei verið
stofnaður ef Dimitrov eða yfirstjórnin (þar með væntanlega tal-
inn „millistjórnandinn“ Wilhelm Florin!) hefði ekki samþykkt
flokksstofnunina (bls. 44). Þetta ber líklega að skilja svo að í stað
þess að túlka minnisblaðið bókstaflega eigum við að líta svo á
að þar sem flokkurinn hefði aldrei verið stofnaður án formlegs
samþykkis hljóti slíkt samþykki að hafa verið veitt — enda þótt
við höfum engar heimildir fyrir því að svo sé. ef til vill er hér
kominn lykillinn að trúnaði Þórs Whitehead við „raunveruleika
fortíðarinnar“: Úr því að við vitum hvernig fortíðin hlýtur að
hafa verið látum við ekki óvæntar heimildir koma okkur úr jafn-
raunveruleiki fortíðar … 155
6 Sjá Jón Ólafsson, Kæru­félagar, bls. 108.
Saga vor 2009 UMBROT NOTA-1:Saga haust 2004 - NOTA 5.5.2009 15:52 Page 155