Saga - 2009, Qupperneq 156

vægi! Vart þarf að skýra hve fjarstæðukennt þetta viðhorf er:
engar heimildir eru til um að komintern hafi með nokkrum
hætti samþykkt eða mælt með stofnun Sósíalistaflokksins í
þeirri mynd sem af stofnun hans varð. eina beina skjallega heim -
ildin um afstöðu kominterns til flokksstofnunarinnar er um hið
gagnstæða. Samt telur Þór Whitehead blasa við að rétt sé að
álykta að komintern hafi samþykkt flokksstofnunina. Það sem
meira er: Andstaða kominterns við þessa útfærslu er í fullu
samræmi við þá afstöðu sem komið hafði fram í viðræðum við
Brynjólf og aðra forystumenn íslenskra kommúnista árin á
undan: ekki skyldi kljúfa Alþýðuflokkinn.
3. Þór Whitehead telur mig halda því fram að með því að senda
stofnþingi Sósíalistaflokksins ekki kveðju hafi komintern tjáð
andstöðu sína við flokkinn (bls. 44–45). Hér misskilur Þór White -
head orð mín. Sú staðreynd að komintern lætur ekkert frá sér
um flokksstofnunina segir ekkert sérstakt um afstöðu kom -
interns, þótt augljóslega megi gefa sér að engin kveðja sé að
minnsta kosti ekki til marks um stuðning sambandsins. Í fram-
haldi af þessu ruglar hann saman meðferð á kommúnistum inn -
an og utan Sovétríkjanna þegar hann segir að frávik frá réttri
stefnu hafi á þessum tíma merkt þrælabúðavist eða dauða (bls.
45). Sovétstjórnin beitti ótrúlegum aðferðum á köflum, en leið -
toga erlendra flokka gat hún þó ekki fangelsað eða drepið nema
ginna þá til Sovétríkjanna fyrst. Á meðan Alþjóðasambandið
var enn fullmannað varð því hins vegar ekki skotaskuld úr því
að senda fulltrúa sína út af örkinni til að svínbeygja óhlýðna
kommúnistaflokka. Þetta breyttist þegar komið var fram á árið
1938 enda búið að brytja starfslið sambandsins niður í bókstaf-
legri merkinu þess orðs. Frá og með árinu 1938 er miklu algeng-
ara að sambandið láti nægja að senda aðildarflokkum harðorð
tilmæli þegar mikið liggur við. Þögn sambandsins segir því lítið
um afstöðu en ef til vill eitthvað um forgangsröðun. Íslenski
kommúnistaflokkurinn var ekki mikilvægasti aðildarflokkur
sambandsins.
4. Sakleysisleg athugasemd mín um kveðjur frá kommúnista-
flokkum Svíþjóðar og Danmerkur, sem stofnþingi Sósíalista -
flokks ins bárust, verður Þór Whitehead tilefni langs reiðilesturs
(bls. 45–46). Í athugasemdinni er gefið í skyn að það kunni að
skipta máli hvaðan kveðjurnar komu án þess að nokkuð sé full-
yrt um það. Ég bendi hins vegar á að Morgunblaðið hafi tekið það
jón ólafsson156
Saga vor 2009 UMBROT NOTA-1:Saga haust 2004 - NOTA 5.5.2009 15:52 Page 156