Saga - 2009, Qupperneq 177

Guðjóni ekki á óvart: „Ólafur Ragnar hefur augsýnilega leitað eftir
nýjum og frjóum jarðvegi fyrir forsetaembættið og það eitt hlýtur
að leiða til árekstra“ (bls. 119).
Forsetaembættið­og­viðskiptalífið
Forsetaframbjóðandinn Ólafur Ragnar Grímsson fór ekki í launkofa
með viðhorf sitt til embættisins í kosningunum 1996 og benti á, með
orðum Guðjóns, „hversu mikilvægt embætti þjóðhöfðingja gæti
verið til að styrkja stöðu þjóðarinnar í alþjóðaviðskiptum“ (bls. 83).
Í einu af viðtölum Guðjóns við Ólaf Ragnar kemur viðhorf forset-
ans til embættisins einkar skýrt fram: „Það er sannfæring mín að
forsetaembættið sé á okkar tímum eitt öflugasta tækið sem Íslend-
ingar eiga í alþjóðasamfélaginu. … Margar ástæður eru fyrir mikil-
vægi þessa tækis … ein er sú að þjóðhöfðingjar njóta meiri virðing-
ar og eiga greiðari leiðir og aðgang bæði að ráðamönnum og al -
menn ingi en ráðherrar“ (bls. 121). og í innsetningarræðu sinni sem
forseti lagði hann meðal annars áherslu á kosti þess að vera smár í
alþjóðlegum samskiptum (bls. 96), atriði sem hann hefur klifað á
alla sína forsetatíð eins og víða kemur fram í bókinni.28 Guðjón
viðurkennir að sú ákvörðun Ólafs Ragnars „að veita viðskiptalífinu
öflugt lið og tala máli útflutningsfyrirtækja erlendis“ hafi verið
umdeild.29 Guðjón telur að hann hafi „ef til vill farið offari stund-
um …“. Hann leitar hins vegar skýringa á þessu kappi Ólafs Ragn -
ars: „Á bak við þessa viðleitni má greina þrá hans eftir að gera Ís -
landi gagn“ (bls. 391). Þetta hefði mátt ræða frekar vegna þess að
gera verður ráð fyrir að allir þeir sem sækjast eftir pólitískum völd-
um geri það til að þjóna samfélaginu í heild sinni. Það sama gildir
raunar um allar stjórnmálastefnur því að nafninu til hafa þær allar
almannaheill að leiðarljósi.
Upphaf þessarar bókar má rekja til hádegisfyrirlestrar forsetans
hjá Sagnfræðingafélagi Íslands í janúar 2006, eins og áður hefur
bjartsýnisbók í beinni 177
28 Þessi áhersla Ólafs Ragnars á tækifæri smárra ríkja er til dæmis eins og
rauður þráður í Harvard-ræðu hans vorið 2002. Vef. www.forseti.is/media/
files/02.05.20.Harvard.isl(1).pdf, skoðað 3. febr. 2009. Þar nefndi hann meðal
annars fjölmörg dæmi um sókn Íslendinga inn á erlenda markaði, fullur
stolts.
29 Óhætt er að fullyrða að eftir bankahrunið mikla hafi þessi þáttur í starfi for-
setans orðið enn umdeildari.
Saga vor 2009 UMBROT NOTA-1:Saga haust 2004 - NOTA 5.5.2009 15:52 Page 177