Saga


Saga - 2011, Síða 182

Saga - 2011, Síða 182
forsenda fyrir áframhaldandi sigrum sósíalismans í heiminum.101 Þeir töldu það skyldu sína að verja Sovétríkin og löguðu stefnu sína að þeim breytingum sem gerðar voru á utanríkisstefnu Sovétríkj - anna og alþjóðasambandsins hverju sinni. Það þurfti því ekki að skipa íslenskum sósíalistum eitt né neitt. Þeir réðu stefnu sinni sjálfir og kusu að verja Sovétríkin. Það er því einfaldlega rangt að Sósíal - istaflokknum hafi verið stjórnað frá Moskvu, eins og Þór fullyrðir. Hið rétta er að Sósíalistaflokkurinn byrjaði þegar árið 1938 að marka sér sína eigin stefnu í fjölmörgum málaflokkum, eins og sjá má af stefnuskrá flokksins en þar kemur meðal annars fram að flokkurinn starfi „á lýðræðisgrundvelli, innan vébanda sinna og utan, og telur rétt þjóðarmeirihlutans skýlausan til að ráða málum þjóðarinnar“.102 Þessi þróun ágerðist síðan þegar Bretar hernámu Ísland árið 1940, og að styrjöldinni lokinni litu íslenskir sósíalistar á baráttu sína gegn veru erlends hers á Íslandi sem lið í baráttu kúgaðra þjóða um heim allan, sem þeir nefndu „sjálfstæðisbaráttuna nýju“ eða „þjóðfrelsis- baráttu“.103 Þegar lýsing Þórs á stefnu og starfsemi íslenskra sósíalista á stríðsárunum er skoðuð kemur ýmislegt kunnuglega fyrir sjónir, enda hafa viðhorf hans til efnisins áður komið skýrt fram í ritröðinni Ísland í síðari heimsstyrjöld. Tekið skal fram að fjölmargt í þeirri ritröð er mjög vel gert, enda afrakstur viðamikillar heimildavinnu, bæði heima og erlendis. Engu að síður skal þess freistað að benda á eitt og annað sem orkar tvímælis í hinni nýju bók Þórs, einkum í ljósi nýjustu rannsókna erlendra fræðimanna í skjalasöfnum í Moskvu á samspili utanríkisstefnu Sovétríkjanna og stefnu Komint ern á stríðsárunum. Til að gera langa sögu stutta lítur Þór svo á að með griðasáttmála Hitlers og Stalíns í ágúst árið 1939 hafi kommúnistar í raun og veru gengið til liðs við þýsku nasistana í baráttunni við vesturveldin. „Sovétríkin áttu að heita hlutlaus í þessu „heimsvaldastríði“ en studdu Þjóðverja á allan hátt og létu Komintern virkja kommún- istahreyfinguna gegn bandamönnum“, segir Þór og fullyrðir að kommúnistar hafi „samfylkt með fasisma“, en það er heiti 64. kafla bókar hans.104 Stefnu alþjóðasambandsins á árunum 1939–1941 skafti ingimarsson182 101 Sama heimild, bls. 232. 102 Stofnun Sameiningarflokks alþýðu — Sósíalistaflokksins (Reykjavík: [s.n.] 1938), bls. 4. 103 Einar Olgeirsson lýsir baráttu íslenskra kommúnista og sósíalista frá þessum sjónarhóli í bókinni Ísland í skugga heimsvaldastefnunnar. 104 Þór Whitehead, Sovét-Ísland, óskalandið, bls. 353–354. Saga haust 2011 NOTA_Saga haust 2004 - NOTA 11/24/11 9:52 AM Page 182
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196
Síða 197
Síða 198
Síða 199
Síða 200
Síða 201
Síða 202
Síða 203
Síða 204
Síða 205
Síða 206
Síða 207
Síða 208
Síða 209
Síða 210
Síða 211
Síða 212
Síða 213
Síða 214
Síða 215
Síða 216
Síða 217
Síða 218
Síða 219
Síða 220
Síða 221
Síða 222
Síða 223
Síða 224
Síða 225
Síða 226
Síða 227
Síða 228
Síða 229
Síða 230
Síða 231
Síða 232
Síða 233
Síða 234
Síða 235
Síða 236
Síða 237
Síða 238
Síða 239
Síða 240
Síða 241
Síða 242
Síða 243
Síða 244
Síða 245
Síða 246
Síða 247
Síða 248
Síða 249
Síða 250
Síða 251
Síða 252
Síða 253
Síða 254
Síða 255
Síða 256

x

Saga

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Saga
https://timarit.is/publication/775

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.