Skírnir - 01.09.2012, Page 222

482
BJÖRN ÞORLÁKSSON
SKÍRNIR
hætti og hnignun byggðar, fólksfækkun, felur í sér skert vald er auk-
inn fólksfjöldi ávísun á fjármuni og sterka stöðu. I því ljósi má m.a.
skoða eina harðvítugustu skóladeilu seinni tíma sem varð í Mý-
vatnssveit fyrir tæpum tveimur áratugum. Á tíunda áratug liðinnar
aldar sendu foreldrar í öðrum hluta sveitarinnar aðeins þrjú börn af
24 í skólabílinn vegna þess að þeim fannst börnin ættu að halda
áfram að ganga í skóla sunnan við vatnið („Ástandinu verður að
linna“ 1994). Valdaumskipti höfðu orðið með iðnvæðingu sveitar-
félagsins og nýju þéttbýli í Reykjahlíðarþorpi. Suðursveitungar sem
höfðu áður verið fleiri og farið með völdin í sveitarfélaginu urðu í
minnihluta þegar þorp byggðist upp með nýjum atvinnutækifærum
við Kísiliðju og Kröfluvirkjun. Þá þótti eðlilegt að byggður yrði
nýr skóli í Reykjahlíð sem þjóna myndi öllum íbúum sveitarinnar
en þetta þýddi að í stað þess að skólabörn væru flutt úr norðri til
suðurs í Skútustaðaskóla, þurfti að flytja börn sunnanmanna norður
í Reykjahlíð. Þetta kostaði mikil átök. Kannski er það ekki tilviljun
að hrepparígur í Mývatnssveit og á Tröllaskaga var skæðastur á
tímum iðnaðaruppbyggingar, þegar breytingar á fólksfjölda urðu
mestar og hraðastar.
Viltu slökkva á upptökutœkinu, vinur
Þessi grein er að mestu byggð á viðtalsrannsókn sem höfundur vann
á Tröllaskaga þar sem tekin voru opin viðtöl við 12 öldunga, sex frá
Siglufirði og sex úr Olafsfirði. Ástæða þess að aðeins var talað við
aldraða er sú að gamlir muna lengri sögu en ungir og geta borið
saman tímana tvenna. Viðtölin voru hljóðrituð og skrifuð upp orð
fyrir orð. Viðtalsvísir var ekki notaður heldur reynt að nálgast hvern
og einn öldung á frjálsum forsendum og opnar spurningar settar
fram til að laða fram sem frjálsast flæði reynslu í tilviki hvers
viðmælanda. Þetta verkefni var hluti af byggðarannsóknum sem
Háskólinn á Akureyri hefur stundað á Tröllaskaga með styrk frá
Vegagerðinni vegna Héðinsfjarðarganga og áhrifa þeirra. Greinar-
höfundur lét ekki duga að skjótast á bíl til að ræða við íbúana heldur
gisti meðal heimamanna í von um að átta sig betur á samfélagi fólks-
ins og hvers vegna það svaraði spurningunum eins og það gerði.