Tímarit Máls og menningar - 01.02.2004, Side 22

Halldór Killian Laxness
Hann á þrjá íslenska hesta og fagra svipu. Það er stolt hvers íslensks hestamanns
að eiga listilega gerða íslenska svipu. Meðan aðrir vinna baki brotnu yfir sumarið
ríður hann um þorpið eða sækir leynifundi með sveitalegri dóttur prestsins, les
henni ljóð sín af væminni innlifun í hesthúsinu. Aðrir áheyrendur: gömul kýr, kött-
ur og hestarnir sem örvast mjög af lestrinum þegar hann nær hápunktum sínum.
Þetta sumar dvelur frænka prestsins í húsi hans, dóttur hans til skemmtunar.
Stúlkurnar eru tíðir gestir í kofa Arnolds og þremenningarnir fara saman í ferðalög.
Stúlkurnar eru báðar ástfangnar af honum. Þar sem þau ríða á harðastökki eftir
hlykkjóttum og óþrifalegum götum þorpsins sjá þau ungan vel búinn herramann á
gangi. Hann gengur niður á bryggju þar sem fólk er að störfum. Nú er endurtekin
upphafssena sögunnar. Salka Valka og hinn ókunni hittast á bryggjunni. Hún reykir
pípu sína kæruleysislega. Þau mæla síðbuxur hvors annars með augunum. Þegar þau
eru komin smáspöl hvort frá öðru líta þau bæði við og mæla hvort annað augum frá
hvirfli til ilja. Síðan halda þau hvort sína leið án frekari samskipta. Efst á bryggjunni
hittir hún Arnold og vinkonur hans tvær þar sem þau hafa numið staðar. Stúlkurn-
ar horfa á Sölku Völku af hestbaki með samblandi af forvitni og fyrirlitningu. Þær
gretta sig framan í hana þegar hún gengur ffamhjá þeim. Þegar hún er komin fáeina
metra frá þremenningunum stansar hún, snýr sér við og horfir á þau. Arnold tekur
þátt í stríðninni, hlær og hæðist að henni líka.
Henni líður nákvæmlega eins og litlu tötralegu flækingsstelpunni leið í gamla
daga.
Sama kvöld.
Salka Valka einsömul í kofa sínum. Sambland kvalafullra ástríðna: afbrýðisemi, reiði,
örvænting. Umfram allt minnimáttarkennd. Upp úr gömlum kassa tínir hún nokkra
hluti og raðar þeim þreytulega upp fyrir framan sig. Viðkvæm sorgarstund. Þetta er
gamla dótið sem Arnold gaf henni þegar þau voru börn. Hún hneppir frá sér karl-
mannlegum klæðunum og losar af hálsi sér nistið sem hún hefur alltaf geymt falið
við barminn - gamla nistið með myndinni af Arnold. Hún tekur upp hvern hlutinn
af öðrum og setur þá í eldinn. Loks er nistið eitt eftir, en þegar hún er í þann mund
að senda það sömu leið fer hún að gráta ofsalega. Ókunni maðurinn kemur inn. Þar
eð hún man ekki eftir honum frá því fyrrum minnir hann hana á samtal sem þau
áttu fyrir röskum áratug. Þetta er Angantýr.
(Fjölmörgum smáatvikum er sleppt hér.)
Nœsta vetur.
Arnold á næstum ekkert fóður handa hestum sínum. Og presturinn hefur sent dótt-
ur sína til höfuðborgarinnar svo að hann hefur engan til að flytja skáldskap sinn.
Arnold gengur eftir fjörunni og tínir þang og hittir Sölku Völku af tilviljun. Hún
stríðir honum.
Á hverjum vetri fara sjómennirnir með veiðarfæri sín út í eyju langt frá megin-
landinu þar sem þeir dvelja í nokkra mánuði við veiðar og gera að aflanum. Daginn
áður en lagt er af stað fer Arnold niður í fjöru þar sem mennirnir eru önnum kafn-
20
TMM 2004 • 1