Tímarit Máls og menningar - 01.02.2004, Side 24

Halldór Killian Laxness
Morguninn eftir óveðrið.
Lítið gufuknúið flutningaskip, þakið ísingu, úti á opnu hafi. Skipstjórinn. Eigandi
skipsins Angantýr, ungi fiskkaupmaðurinn. Hann er á leið umhverfis landið til að
kaupa fisk hvar sem hann er að fá. Gegnum sjónauka sinn kemur skipstjórinn auga
á dökkan díl sem hreyfist úti við sjóndeildarhringinn. Þeir horfa á hann og velta
honum fyrir sér. Loks gefur skipstjórinn skipun um breytta stefnu. Á skeri sem flæð-
ir yfir á háflóði birtist Salka Valka í hálfu kafi og heldur dauðahaldi í ár sem stendur
upp á endann með blaktandi klæðisbút. Hún hefur misst meðvitund.
Hún rankar við sér í fögru herbergi í húsi fiskkaupmannsins þar sem hún var einu
sinni sem lítil stúlka.
Endir.
Angantýr biður hennar. Enn á hún val milli gömlu síðbuxnanna og stöðu drottningar.
Sögusmettur í þorpinu segja að konan í síðbuxunum ætli að giftast unga, auðuga
kaupmanninum.
En um nóttina flýr Salka Valka út um sama glugga og hún strauk út um einu sinni.
Hún gengur að kofa Arnolds og vekur gamlan föður hans. Hún spyr um hrossin. Gamli
maðurinn segir henni að það séu ósköp að sjá hestana vegna þess að hann neyðist til
að spara við þá heyið. Hún segir: „Ég kem með allt það hey sem þeir þurfa á morgun.“
Hún fer út í hesthús og gefur hestunum ótæpilega af fátæklegum birgðunum.
Hún faðmar þá af ástríðu. Síðan fer hún aftur inn í kofann og hellir upp á kaffi fyrir
gamla manninn. Hann er hissa á þessu og hefur orð á því að samkvæmt sögusögn-
um ætli hún að giftast unga fiskkaupmanninum.
Hún lætur sem hún heyri ekki til hans og er eins og heima hjá sér. Hún hefur
hönd á eigum Arnolds eins og hún ætti þær sjálf. Full fagnaðar les hún barnalegan
skáldskap hans sem er skrifaður stórkarlalegri rithendi og fullur af stafsetningarvill-
um. Hún rífur í tætlur stillt og ákveðin nokkrar myndir af stúlkum sem hún finnur
í skúffum hans.
Þá kemur hún auga á fögru íslensku svipuna hans á veggnum. Hún tekur hana
niður, snýr sér að gamla manninum og segir:
„Hvað ég ætla að gera? Ég ætla að vera í þessu húsi þangað til eigandi þess kemur
og rekur mig út með þessari svipu.“
Hún strýkur úr tvöföldum leðurólum svipunnar og kyssir hana með allri munúð
og viðkvæmni hins frumstæða manns.
(Enski textinn er settur eftir vélrituðu handriti Halldórs Laxness og aðeins leiðréttar örfáar augljós-
ar ásláttarvillur. Silja Aðalsteinsdóttir þýddi textann og hafði stuðning af þýðingu Helga J. Halldórs-
sonar á Húsi skáldsins eftir Peter Hallberg (fýrra bindi, Mál og menning 1970, bls. 55-59) þar sem
sagt er frá þessu handriti.)
22
TMM 2004 • 1