Tímarit Máls og menningar - 01.02.2004, Blaðsíða 102

JÓNAS SEN
um hve Reykjavíkurborg gerir vel við tónlistarkennslu, sem er undirstaða
gróskunnar í íslensku tónlistarlífi, var beinlínis hlægileg. Vildi Þórólfur
kannski sjálfur fá tónlistarverðlaun? Einn sorglegasti atburðurinn í tón-
listarlífmu í fyrra var einmitt aðför Borgarinnar að tónlistarmenntun,
bæði með niðurskurði til tónlistarskóla og einnig með því að rangtúlka
vísvitandi kjarasamning tónlistarkennara, en þannig voru kennarar svikn-
ir um launahækkanir sem þeim hafði verið lofað. Var síðarnefnda atriðið
ein af höfuðástæðum þess að Steinunn Birna Ragnarsdóttir sagði sig úr
borgarstjórn, en það mál vakti verðskuldaða athygli og var meðal annars
kallað „menningaráfall R-listans“ af leiðarahöfundi Morgunblaðsins.
Hrun DV
Talandi um Morgunblaðið þá komst það í þá einkennilegu aðstöðu seint
á árinu að verða eini fjölmiðillinn sem gagnrýnir klassíska tónleika. Ég er
að sjálfsögðu að vísa til gjaldþrots DV. Þegar blaðið skipti um eigendur
hættum við Sigfríður Björnsdóttir að starfa þar og ég var ráðinn
gagnrýnandi við Morgunblaðið. Ég verð að segja að mér leið verulega
einkennilega þegar ég fór á fyrstu tónleikana mína fyrir blaðið, settist í
sætið mitt, leit yfir salinn og sá að það var enginn annar tónlistar-
gagnrýnandi á tónleikunum. Ég var EINI gagnrýnandinn; var ekki eitt-
hvað bogið við það? Eyrir aðeins nokkrum árum voru a.m.k. þrír tónlist-
argagnrýnendur á hverjum tónleikum, frá DV, Mogganum og Ríkisút-
varpinu. Meðan flokksblöðin voru gefin út voru gagnrýnendurnir ennþá
fleiri.
Eins og gróskan í íslensku tónlistarlífi er um þessar mundir þá er
óeðlilegt að Morgunblaðið sé eini fjölmiðillinn sem gagnrýnir klassíska
tónlist. Er ísland kannski bananalýðveldi? Hörður Áskelsson organisti
hefur í aðsendri grein í Morgunblaðinu bent á að gagnrýnendur eigi yfir-
leitt síðasta orðið um tónlistarviðburði og af því má draga þá ályktun að
þegar EINN gagnrýnandi er í þannig aðstöðu þá er hann kominn með
þvílíkt ofurvald í tónlistarheiminum að það jaðrar við óréttlæti.
Nú kunna einhverjir að hvá og spyrja: En hafa tónlistargagnrýnendur í
rauninni svona mikil völd? Til að svara því skulum við líta á einfalt reikn-
isdæmi: Salurinn í Kópavogi rúmar þrjú hundruð áheyrendur. Gefum
okkur að þrjátíu þúsund manns lesi DV (þeir eru auðvitað fleiri, jafnvel
núna þegar lestur á blaðinu mælist í sögulegu lágmarki) og að aðeins tíu
prósent þeirra lesi tónlistargagnrýni. Þetta er ekki stór hópur, en samt tíu
sinnum fleiri en komast á tónleika í Salnum. Ef við göngum út ffá því að
lesendur taki almennt mark á gagnrýni í fjölmiðlum (sem ég held þeir geri)
100
TMM 2004 • 1