Tímarit Máls og menningar - 01.02.2004, Page 30

Stefán Jónsson
er heldur líta á það fyrst og fremst sem myndskreytingu við texta. Leik-
hús er svo miklu miklu meira. Öll element sýningar skipta máli. Ljósin
geta verið á við merkingarþrungið eintal og tónlistin getur sagt meira en
þúsund orð. Oft er agnúast út í tónlist í leikhúsi og sagt að notkun henn-
ar komi niður á textanum, en hjá mér er tónlistin alveg samræmdur og
meðvitaður þáttur í sýningum. Ef ég keyri háa tónlist þá er ég ekki að
gera lítið úr texta höfundar heldur uppheíja hann með því að keyra upp
orku sem ég finn í textanum og nota tónlistina sem leið til þess. Tökum
sem dæmi senuna í Sporvagninum þar sem karlarnir eru að spila heima
hjá Stellu og Stanley. Þeir tala hátt og tónlistin er hávær af því ég er að
ýkja upp þessa karlpungastemningu, og þó að einhver orð eða setningar
heyrist ekki þá skiptir það ekki öllu máli á þessum stað, þeir eru bara að
kasta einhverjum frösum og skít á milli sín. Við sjáum á körlunum hvað
þarna fer fram, við þurfum ekki að heyra það. Svo slekk ég á hávaðanum
þegar við flytjum okkur milli herbergja, í svefnherberginu hjá systrunum
er allt önnur stemning.“
Drukknaði ekki
Var það þín hugmynd að setja upp Sporvagninn Girnd?
„Hann var eitt af verkunum sem voru lögð fyrir mig til að velja úr. Og
ég valdi hann af því mér fmnst þetta frábært verk. Auðvitað var þetta
bíræfíð miðað við hvað ég hafði sett upp áður. Kvetch var ekki langt leik-
rit og ekki heldur hin verkin sem ég hafði sett upp. Ég kastaði mér út í
djúpu laugina með þessu vali, jafnvel út í sjó! En ég var ekki hræddur um
að drukkna, leit frekar svo á að þessi sjór væri Dauðahafið og saltið
myndi bera mig uppi, af því verkið er svo gott og ég vissi að ég væri með
sterkan hóp. Elía Kazan var bara 38 ára þegar hann setti þetta verk upp á
sviði. Það gleymist oft þegar menn eru að kvarta undan æskudýrkun að
snillingarnir í gamla daga voru iðulega mjög ungir þegar þeir unnu sín
afrek. Marlon Brando var bara 25 ára þegar hann lék Stanley fyrst. Auð-
vitað eru reyndir listamenn oft illa nýttir í leikhúsunum en það er ekki
alltaf æskudýrkun um að kenna heldur litlum markaði og lélegri starfs-
mannapólitík.“
Einhverjir hafa kvartað undan því að ekki neisti nógu vel milli Stanleys
og mágkonu hans Blanche í sýningunni þinni og vísa þá til hinnar þekktu
bíómyndar Kazans eftir leikritinu.
„Ég er barasta ekki sammála þessari gagnrýni. Ég reyndi að draga alla
þætti fram í persónunum sem ég sá í verkinu. Mér finnst ég sjá þessa „fatal
attraction“ milli Stanleys og Blanche í sýningunni, enda kemur hún fram
28
TMM 2004 • 1