Tímarit Máls og menningar - 01.02.2004, Page 80
Þorsteinn Þorsteinsson
Hlátur
Snöggur hlátur berst að eyrum mér utan úr kvöldinu
skær hlátur sem deyr og týnist í rökkrið
og ég veit ekki hverjum var ætlaður ...
... Og sá sem kynni nú að vekja hlátur
glaðan og áhyggjulausan, tæran, tindrandi ...
Og þó hann væri þá sakbitinn
og hlotnaðist honum það eitt að vekja hlátur
og ætti hann sér dálítinn hlut í óvæntum hlátri
sem varpaði snöggvast gullnum bjarma
á hryggð og mein ...
X-
Hér að framan hefur einkum verið fjallað um efni bjartsýnisljóðanna og
hugsanlegar skýringar á tilurð þeirra. En ljóð er ekki bara kóði sem flyt-
ur merkingu. Kóðinn hefur einnig gildi í sjálfum sér og dregur að sér
athygli okkar á eigin forsendum. Þessvegna er nú rétt að fara fáeinum
orðum um bjartsýnisljóðin sem Ijóð.
Ef skáldskaparaðferðin er skoðuð má skipta ljóðunum gróflega í tvo
flokka. í þeim fýrri væru þá fyrsta til þriðja ljóð og sjötta ljóð, en fjórða
og fimmta ljóð teldust til hins síðara. í fyrri flokknum notar Sigfús eina
af eftirlætisaðferðum sínum: að beita endurtekningum og hliðstæðum.
Ljóðin eru uppfull af mælskulist, ef með því orði er átt við retórísk stíl-
brögð en hvorki málskrúð og úthellingu tilfmninga né heldur listina að
sefja og sannfæra.
Fimm erindi af tólf í tveimur fyrstu bjartsýnisljóðum hafa sem fýrstu
ljóðlínu orðin „Sá sem er dauður“. Fyrra ljóðið hefst svo:
Sá sem er dauður
hann er dauður hvaðan sem á hann stendur veðrið.
Hann er dauður hérnamegin
og dauður þarnamegin
og alveg efunarlaust dauður hinumegin.
Hann er tryggilega dauður,
örugglega, lukkulega
og skeytir ekki hót um Akkilles hinn gríska.
Það vekur athygli okkar í þessum upphafslínum að orðið ,dauður‘ er
endurtekið sex sinnum í jafnmörgum hliðstæðum línum. Þá er hrynj-
andin einkar blæbrigðarík. Því valda ekki síst fjögurra atkvæða orðin,
78
TMM 2004 • 1